Οι χειρισμοί της κυβέρνησης επιβεβαίωσαν το τι σημαίνει να είναι η εκτελεστική εξουσία στα χέρια ανθρώπων που είναι ταυτισμένοι ιδεολογικά και πολιτικά με τα συμφέροντα της εργοδοσίας, δηλώνει σε συνέντευξή της στη «Χαραυγή» (μέρος της οποίας αναδημοσιεύουμε), η Γ.Γ. της ΠΕΟ Σωτηρούλα Χαραλάμπους. Αναλύοντας τις αποφάσεις που πάρθηκαν και αφορούν τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα, θέτει τους στόχους της ΠΕΟ για το άμεσο μέλλον και υπογραμμίζει τους σημαντικούς αγώνες που έχει να αντιμετωπίσει η εργατική τάξη.
Από την 1η Ιανουαρίου 2023 ξεκίνησε να εφαρμόζεται ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός (ΕΚΜ). Με ποια σημεία διαφωνεί η ΠΕΟ;
Ουσιαστικά έγινε εκείνο για το οποίο εμείς λέγαμε ότι δεν μπορεί να είναι η κατάληξη του θέματος. Καλύπτονται τομείς που σήμερα δεν καλύπτονταν, αλλά έχουν αφεθεί αρρύθμιστα πολλά στοιχεία που συνθέτουν τους όρους απασχόλησης. Λόγω της μεγάλης απορρύθμισης που έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια, αυτά τα στοιχεία έπρεπε να έχουν περιληφθεί στο διάταγμα για να μπορεί ο ΕΚΜ να λειτουργήσει ως ασπίδα προστασίας για αυτούς που δεν καλύπτονται από Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΣΣΕ) και για να μη χρησιμοποιηθεί ο κατώτατος ως ένας μηχανισμός περαιτέρω διάβρωσης των ΣΣΕ. Πέραν τούτου, το ίδιο το ύψος του ΕΚΜ δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αξιοπρεπής μισθός. Άρα εμείς διαφωνούμε με τρία βασικά πράγματα. Ότι έχει αποφασιστεί ένας ΕΚΜ χωρίς να έχει ρυθμιστεί για πόσες ώρες είναι αυτός ο μισθός. Ουσιαστικά το μισθό των €885 μπορεί να τον παίρνει ένας που εργάζεται 38 ώρες αλλά και ένας που εργάζεται 48 ώρες. Είναι καίριας σημασίας αυτό το ζήτημα, διότι ουσιαστικά δεν έχεις έναν κατώτατο μισθό, αλλά διαφορετικούς μισθούς. Ανάλογα με το πόσες ώρες εργάζεται κάποιος. Επίσης, αρρύθμιστα είναι και τα ζητήματα των υπερωριών. Δηλαδή, εάν κάποιος εργαστεί πέραν από τον κανονικό χρόνο εργασίας του, πώς θα ανταμειφθεί; Θα πάρει 13ο μισθό; Ο μισθός του θα τιμαριθμοποιείται αυτόματα; Και το άλλο για το οποίο διαφωνήσαμε έντονα και το θεωρούμε πολύ επικίνδυνο, είναι το γεγονός πως δεν ξεκαθαρίζεται ότι όπου υπάρχει συμφωνημένος κατώτατος μισθός σε ΣΣΕ, για εκείνα τα επαγγέλματα κατώτατος θα είναι αυτός της σύμβασης.
Μπορούν να γίνουν αλλαγές; Με ποιον τρόπο;
Βεβαίως και μπορούν να γίνουν αλλαγές. Με την τροποποίηση του διατάγματος. Το διάταγμα πρέπει να συμπεριλάβει τις ώρες -που δεν μπορεί να είναι διαφορετικές από εκείνο που συμφωνήθηκε σε ανώτατο επίπεδο (38ωρο)- το πώς αποζημιώνεται η υπερωριακή απασχόληση, την εργασία στις αργίες κ.ο.κ. Το ζήτημα είναι κατά πόσον υπάρχει η πολιτική βούληση να γίνουν αλλαγές. Και είναι προφανές ότι δεν υπάρχει τέτοια βούληση από την κυβέρνηση του Δημοκρατικού Συναγερμού. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι να συνεχίσουμε τον αγώνα για να εισαχθούν αυτά τα βασικά ζητήματα στον ΕΚΜ και ταυτόχρονα να εντατικοποιήσουμε τον αγώνα, ώστε οι βασικοί όροι των κλαδικών συμβάσεων, μέσα από νομοθετικές ρυθμίσεις, να είναι υποχρεωτικοί για όλους τους εργαζόμενους του εκάστοτε κλάδου.
Ο διάλογος για την ΑΤΑ βγήκε εκτός χρονοδιαγραμμάτων, αφού οι εργοδότες επιμένουν στην κατάργηση της. Έγινε μια πανσυνδικαλιστική συνάντηση και θα ακολουθήσουν και άλλες. Πού βρισκόμαστε σήμερα;
Είναι προφανές ότι από την πλευρά των εργοδοτών υπάρχει επιμονή για κατάργηση της ΑΤΑ. Αυτό το σενάριο το βλέπουμε κάθε φορά που γίνονται συζητήσεις για την ΑΤΑ. Η μεταβατική συμφωνία του 2017 που έχει λήξει, καθορίζει με σαφήνεια ότι στοχεύουμε σε μια νέα συμφωνία απόδοσης της ΑΤΑ στη φιλοσοφία της. Άρα όσο ο υπουργός δεν τοποθετείται ξεκάθαρα ότι αυτός είναι ο στόχος και όχι οτιδήποτε άλλο, αφήνει περιθώριο στην αδιαλλαξία των εργοδοτών. Στις δύο συναντήσεις που είχαμε με τον υπουργό καταθέσαμε σκέψεις για το πώς μπορούμε να υλοποιήσουμε το στόχο για απόδοση της ΑΤΑ στη φιλοσοφία της. Και έχουμε ξεκαθαρίσει ότι πρέπει να τοποθετηθεί ο υπουργός. Δεν μπορεί να παίζει τον Πόντιο Πιλάτο. Πρέπει να τοποθετηθεί, είτε καταθέτοντας πρόταση στο γράμμα και το πνεύμα της συμφωνίας είτε κηρύσσοντας αδιέξοδο.
Ως ΠΕΟ, ξεκαθαρίζουμε ότι θα υπερασπιστούμε το θεσμό, όπως κάναμε τα προηγούμενα χρόνια. Για εμάς δεν υπάρχει συμφωνία με τη συνέχιση της υφιστάμενης κατάστασης. Επειδή προβάλλεται ότι αν δεν υπάρξει συμφωνία, θα συνεχίσει η ΑΤΑ να καταβάλλεται στο 50%, ξεκαθαρίζω ότι σε όλες τις περιπτώσεις που δεν έχουμε συμφωνία, συνεχίζει να εφαρμόζεται η υφιστάμενη συμφωνία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι κλείνει το θέμα εκεί.
Σε συντονισμό με το υπόλοιπο συνδικαλιστικό κίνημα, δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από το να δούμε τι μέτρα παίρνουμε για να υπερασπιστούμε το θεσμό, αλλά και για να οδηγηθούμε στην απόδοση της ΑΤΑ με βάση τη φιλοσοφία της. Αν δεν υπάρχει κατάληξη, θα αποφασίσουμε ποια θα είναι η αντίδρασή μας, η οποία θα είναι δυναμική και καθολική. Ο Γενάρης θα είναι μήνας καθοριστικός για το ζήτημα της ΑΤΑ. Δεν μπορεί να παρατραβήξει άλλο αυτή η εκκρεμότητα.
Πρόσφατα οι διανομείς της Wolt προχώρησαν σε απεργία. Ποια κατάσταση επικρατεί στις ψηφιακές πλατφόρμες;
Έχουμε θέσει εδώ και πάρα πολύ καιρό το ζήτημα της ρύθμισης των όρων απασχόλησης των εργαζομένων στις ψηφιακές πλατφόρμες. Όταν γινόταν η συζήτηση για νομοθετική ρύθμιση της τηλεργασίας -ξεκίνησε επί Ζέτας Αιμιλιανίδου- στις θέσεις που καταθέσαμε θέταμε και το ζήτημα ρύθμισης της εργασίας στις ψηφιακές πλατφόρμες. Διότι από πληροφορίες που έρχονταν κοντά μας και από τη μελέτη που ξεκινήσαμε, ήταν προφανές για εμάς ότι ήταν ακόμη μια μορφή εργασίας όπου με πολύ έντεχνο τρόπο γίνεται υπόκρυψη του πραγματικού εργοδότη.
Τονίζοντας, μάλιστα, την ανάγκη να μελετηθεί σε βάθος αυτό το ζήτημα και να χαρτογραφήσουμε ποια είναι η κατάσταση επί του πεδίου στην Κύπρο, είχαμε υποβάλει στο Υπουργείο Εργασίας πρόταση για να χρηματοδοτηθεί μια έρευνα η οποία θα γίνει από το ΙΝΕΚ- ΠΕΟ σε συνεργασία με τη ΣΕΚ.
Δυστυχώς μέχρι και σήμερα και μετά από όσα είδαν το φως της δημοσιότητας, το Υπουργείο Εργασίας βρίσκει διάφορους λόγους για να μη χρηματοδοτήσει αυτή την έρευνα. Αυτό το λέω διότι κατά την απεργία κάποιοι ισχυρίζονταν ότι αίφνης ξυπνήσαμε και αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με το θέμα. Προσπαθούσαμε εδώ και πολύ καιρό, μαζεύαμε στοιχεία, ήρθαμε σε επαφή με εργαζόμενους σε κάποιες πλατφόρμες για να πάρουμε εικόνα.
Πού εντοπίζετε τα βασικά προβλήματα στον τομέα αυτό;
Η κατάσταση που επικρατεί είναι προφανές ότι είναι προβληματική. Το πρώτο που αναδεικνύεται και αποτελεί κυπριακή ιδιαιτερότητα, είναι ότι στην πλειοψηφία τους οι εργαζόμενοι προέρχονται από τρίτες χώρες. Είναι φοιτητές ή αιτητές πολιτικού ασύλου, οι οποίοι διαμέσου μεσαζόντων, που φαίνονται ως εργοδότες των αλλοδαπών, ουσιαστικά καταλήγουν να εργάζονται για τις ψηφιακές πλατφόρμες. Τούτο κατά την άποψή μας αναδεικνύει ένα άλλο μεγάλο ζήτημα, που έχει να κάνει με το πώς παραχωρούνται οι άδειες εργασίας σε εργοδότες και τι έλεγχος γίνεται από το υπουργείο. Μετά από δική μας παρέμβαση πήγε η Υπηρεσία Επιθεώρησης Εργασίας επιτόπου για έρευνα, αλλά μέχρι τώρα που μιλάμε δεν έχουμε τύχει ενημέρωσης για τα αποτελέσματα της επιθεώρησης.
Τι επιδιώκει η ΠΕΟ;
Ο αγώνας τους θεωρώ ότι έστειλε πάρα πολύ θετικά μηνύματα. Το πιο κύριο είναι ότι μέσα από την οργάνωση μπορείς να πετύχεις πράγματα. Από την πλευρά μας ως ΠΕΟ θα κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν μαζί με τους εργαζόμενους, που έχουν καταρτίσει τοπική επιτροπή και συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις. Ο στόχος μας είναι διττός: Θεωρούμε θετικό ότι αυτός ο αγώνας ανάγκασε και το Υπουργείο Εργασίας να παρέμβει και πρέπει να καθίσουμε στο τραπέζι μαζί με τις εταιρείες για να δούμε πώς βάζουμε ένα πλαίσιο ρυθμίσεων που να δίνουν όρους εργασίας με αξιοπρέπεια σε αυτούς τους εργαζόμενους. Ταυτόχρονα, θεωρούμε ότι επιβάλλεται να υπάρξει και ένα πλαίσιο-ομπρέλα που να καθορίζει το πώς ρυθμίζονται οι σχέσεις εργασίας στις ψηφιακές πλατφόρμες.
Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης ολοένα και αυξάνονται, μετατρέποντας τους εργαζόμενους σε φτηνό εργατικό δυναμικό. Πώς μπορεί να μπει φραγμός;
Κατανοούμε ότι η οικονομία αλλάζει και ολοένα και περισσότερο η τεχνολογία μπαίνει μέσα στην οικονομία. Δεν είναι εδώ το πρόβλημα. Το ζήτημα είναι πώς χρησιμοποιούνται αυτές οι ευέλικτες μορφές. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Την τελευταία 10ετία, στην προσπάθεια να απαντήσουν πώς συγκεράζονται οι οικογενειακές και εργασιακές υποχρεώσεις -βεβαίως στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης αντίληψης που θέλει το κράτος να αναλαμβάνει λιγότερη ευθύνη για τη στήριξη των οικογενειών, άρα το σύστημα υποδομών και φροντίδας έχει υποβαθμιστεί- προωθήθηκε η αντίληψη ότι αυτή η χρυσή τομή μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την τηλεργασία. Αρκετοί εργαζόμενοι μάλιστα θεωρούσαν την επιλογή αυτή πολύ ελκυστική. Η πανδημία έδειξε πως όταν δεν υπάρχει πλαίσιο που να ρυθμίζει το ωράριο και ποιος καλύπτει τα έξοδα, αυτό που θεωρείτο καλό και ιδεατό μετατρέπεται σε έναν μηχανισμό όπου ο εργαζόμενος γίνεται λάστιχο.
Άρα ο στόχος μας πρέπει να είναι η πλήρης απασχόληση. Εκεί και όπου επιλέγονται αυτές οι μορφές, πρέπει να είναι κατόπιν συμφωνίας και όχι εξαναγκασμού. Πρέπει να υπάρχει ρυθμισμένο πλαίσιο και μέσα από τις ΣΣΕ, όπως έγινε π.χ. στη CΥΤΑ, για την τηλεργασία. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να υπάρχουν και οι λεγόμενες νομοθεσίες-ομπρέλα.
Δείτε τι συνέβηκε με το νομοσχέδιο για την τηλεργασία. Ενώ οι εργοδότες ήταν διαπρύσιοι κήρυκες της ευελιξίας, την ώρα που πήγαινε να ρυθμιστεί η τηλεργασία, επικαλούμενοι ότι ακόμη δεν τελείωσε η συζήτηση στην Ε.Ε., έπεισαν τον υπουργό -ο οποίος ταυτίστηκε μαζί τους- να το παραμερίσει. Οι πραγματικοί λόγοι ήταν ότι θα είχαν την υποχρέωση να καλύπτουν το κόστος εξόδων των εργαζομένων για να εργάζονται από το σπίτι και θα κατοχυρωνόταν το δικαίωμα αποσύνδεσης.
Πολλοί είναι αυτοί που δεν συμμετέχουν στις εκλογές, καθώς θεωρούν ότι όποια και να είναι η κυβέρνηση, δεν μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Έχουν δίκαιο;
Η εμπειρία αυτού του χρόνου επιβεβαίωσε για ακόμη μια φορά την ταύτιση της κυβέρνησης Αναστασιάδη-ΔΗΣΥ με τα συμφέροντα των εργοδοτών. Ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε το θέμα του κατώτατου μισθού και η τηλεργασία είναι ενδεικτικός. Ικανοποίησαν τα «θέλω» των εργοδοτών. Αναδείχτηκε για ακόμα μια φορά ο ρόλος που μπορεί να έχει η εκτελεστική εξουσία ως θεματοφύλακας του συστήματος εργασιακών σχέσεων και ως μηχανισμός που μπορεί να συμβάλει στη συνοχή και στη σμίκρυνση των κοινωνικών ανισοτήτων.
Υπάρχουν πολλά άλλα παραδείγματα μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια για τη μονόπλευρη εξυπηρέτηση των εργοδοτών εις βάρος των εργαζομένων. Ποιον εξυπηρέτησε η 7ήμερη εργασία και η φιλελευθεροποίηση των ωραρίων; Είναι και το θέμα της αγοράς υπηρεσιών, όπου η κυβέρνηση δεν εφαρμόζει δύο αποφάσεις δικαστηρίων και η ίδια αποτελεί μηχανισμό φτηνής εργασίας.
Οι χειρισμοί της κυβέρνησης επιβεβαίωσαν το τι σημαίνει να είναι η εκτελεστική εξουσία στα χέρια ανθρώπων που είναι ταυτισμένοι ιδεολογικά και πολιτικά με τα συμφέροντα της εργοδοσίας. Γι’ αυτό έχουν πάντοτε ιδιαίτερη σημασία οι προεδρικές εκλογές και για τους εργαζόμενους, όπως έχουν και για όλη την κοινωνία. Με πλήρη επίγνωση ότι εμείς είμαστε εκείνοι που με την οργάνωση και τους αγώνες μας αλλάζουμε τη ζωή, δεν υποτιμούμε τη σημασία και το ρόλο της εκτελεστικής εξουσίας για τη ζωή των εργαζόμενων. Η ΠΕΟ ποτέ δεν έκρυψε τη σημασία που έχει η εκτελεστική εξουσία για τους εργαζόμενους και γι’ αυτό και σε τούτη τη μάχη επιλέγουμε υποψήφιο του οποίου οι θέσεις στηρίζουν τους εργαζόμενους, την αξιοπρέπεια στην εργασία, την ανάγκη να παρθούν μέτρα ώστε να σμικρυνθούν αυτές οι τεράστιες ανισότητες που έχουν συσσωρευθεί. Η στήριξη στον ανεξάρτητο υποψήφιο Ανδρέα Μαυρογιάννη είναι αποτέλεσμα των θέσεων που έχει καταθέσει ενώπιον της ΠΕΟ -και συμπεριέλαβε στο πρόγραμμά του- για τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν τους εργαζόμενους. Θέσεις που είναι πλήρως συμβατές με τους στόχους και τις διεκδικήσεις του κινήματός μας.
Από «Χαραυγή»
