«Δεν αποδεχόμαστε τον διαχωρισμό τηλε-εργαζομένων και των υπόλοιπων εργαζομένων»

566

Το τελευταίο χρονικό διάστημα η Πορτογαλία βρέθηκε στο επίκεντρο των εργασιακών εξελίξεων λόγω συγκεκριμένων διεκδικήσεων που οδηγήθηκαν μάλιστα σε αποφάσεις δικαστηρίων. Για τα συγκεκριμένα ζητήματα και τις διεκδικήσεις του συνδικαλιστικού κινήματος στην Πορτογαλία μιλά σε συνέντευξη του στο ΕΒ ο Μιγκέλ Μαουρίτσιο, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του συνδικάτου CGTP-IN, ο οποίος βρέθηκε πρόσφατα στην Κύπρο ως προσκεκλημένος της ΠΕΟ στην ημερίδα με θέμα τον κατώτατο μισθό. Ο κ. Μαουρίτσιο μιλά μεταξύ άλλων για το 35ωρο που διεκδικούν οι εργαζόμενοι καθώς και τον κατώτατο μισθό που ισχύει στην Πορτογαλία.

Τον τελευταίο καιρό η Πορτογαλία αποτελεί σημείο αναφοράς για το νομοσχέδιο που στηρίζει το δικαίωμα των εργαζομένων να αποσυνδέονται από τα εργασιακά τους καθήκοντα στην τηλεργασία. Πως κρίνεται αυτός ο νόμος από τους εργαζόμενους στην Πορτογαλία με το δεδομένο ότι εσείς ως συνδικάτο CGTP επικρίνετε τους εργοδότες ότι αξιοποιούν την πανδημία για εκμετάλλευση των εργαζομένων;

Η CGTP- IN δεν εναντιώνεται στην τηλεργασία αλλά την ίδια ώρα τονίζει ότι αυτή θα πρέπει να είναι  επιλογή των εργαζομένων. Πιστεύουμε ότι υπάρχουν κίνδυνοι για την υγεία των τηλε-εργαζομένων π.χ. ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα ως αποτέλεσμα της απομόνωσης. Βλέπουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις η τηλεργασία επιβάλλεται στους εργαζόμενους ως τρόπος μείωσης των εξόδων των επιχειρήσεων αφού αναγκάζονται οι εργαζόμενοι να πληρώνουν το κόστος για εκτυπώσεις, χρήση διαδικτύου, γραφική ύλη, ηλεκτρισμό, θέρμανση. Επιπλέον οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να δουλέψουν περισσότερες ώρες, δέχονται πιέσεις από τους εργοδότες. Γενικά δεν είμαστε εναντίον,  νοουμένου ότι η επιχείρηση πληρώνει στον εργαζόμενο ότι απαιτείται και σέβεται τα δικαιώματα του ως τηλε-εργαζόμενου. Δεν αποδεχόμαστε τον διαχωρισμό μεταξύ των τηλε-εργαζόμενων και των υπολοίπων εργαζομένων, για εμάς είναι όλοι εργαζόμενοι. Για παράδειγμα κάποιες επιχειρήσεις έχουν αποκόψει την πληρωμή επιδόματος γεύματος και μεταφορικών γιατί όπως ισχυρίζονται τώρα οι εργαζόμενοι είναι σπίτι. Εμείς απορρίπτουμε αυτό το επιχείρημα και διεκδικούμε τα δικαιώματα τους. Σε ότι αφορά το δικαίωμα στην αποσύνδεση όντως έχει γίνει συζήτηση, όμως κατά την άποψη μας υπάρχει ένα σημαντικό σημείο. Δεν υπάρχει ανάγκη για συζήτηση τέτοιου δικαιώματος εφόσον υπάρχει τήρηση του χρόνου εργασίας, αν συζητούμε για το δικαίωμα στην αποσύνδεση τότε υπάρχει θέμα με την τήρηση του ωραρίου των εργαζομένων,  οι επιχειρήσεις παραβιάζουν την τήρηση του. Αυτός είναι ο λόγος που κατά την άποψη μας δεν υπάρχει νόημα να συζητούμε για το δικαίωμα στην αποσύνδεση αλλά για προσαρμογή του εργάσιμου χρόνου στις ανάγκες των εργαζομένων με βάση τις συλλογικές συμβάσεις.  Η νομοθεσία που έχει υιοθετηθεί πρόσφατα στην Πορτογαλία για την τηλεργασία περιέχει ασαφής πρόνοιες που δεν ξέρουμε πως θα εφαρμοστούν στην εξέλιξη τους.

Ένα άλλο ζήτημα που αφορά την Πορτογαλία και δημοσιεύτηκε στο διεθνή Τύπο είναι η ρύθμιση των εργασιακών συνθηκών όσων εργάζονται στις πλατφόρμες ψηφιακής οικονομίας με επισφαλείς συνθήκες απασχόλησης. Η κυβέρνηση κατέθεσε νομοσχέδιο με στόχο να αναγνωρίσει σε χιλιάδες οδηγούς τα εργασιακά δικαιώματα που απορρέουν από το καθεστώς της υπαλληλικής σχέσης τους με την εργοδοσία, και όχι από εκείνο του ελεύθερου επαγγελματία. Πως κρίνετε αυτή την απόφαση της κυβέρνησης; Έχει πράγματι θετικό αντίκτυπο στους εργαζόμενους ή πρόκειται για πυροτέχνημα;

Σε ότι αφορά τα δικαιώματα των  εργαζόμενων  στις πλατφόρμες υπάρχει μια συζήτηση σε εξέλιξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα οδηγήσει σε συνομολόγηση οδηγίας, όμως στην Πορτογαλία δεν υπάρχει καμία νομοθεσία που να ρυθμίζει τις εργασιακές σχέσεις σε αυτό τον τομέα. Οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν τις πιο άδικες μεθόδους και στερούν από τους εργαζόμενους το δικαίωμα της διεκδίκησης. Ξέρω ότι σε κάποιες χώρες έχουν υποβληθεί παράπονα σε δικαστήρια και υπήρξαν κάποια αποτελέσματα όμως εκτιμώ ότι η κυβέρνηση της Πορτογαλίας θα περιμένει  τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο.  Η θέση μας ως οργάνωση  είναι ότι οι εργαζόμενοι στις πλατφόρμες πρέπει να έχουν τα ίδια δικαιώματα όπως όλοι οι άλλοι  εργαζόμενοι.

Ανάμεσα στις διεκδικήσεις σας στην Πορτογαλία είναι οι γενικές αυξήσεις μισθών και το 35ωρο. Είναι εφικτό να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι;

Μία από τις διεκδικήσεις μας είναι το 35ωρο ώστε  να μπορούν οι εργαζόμενοι μέσα στα πλαίσια του 40ωρου να έχουν ρυθμισμένο ωράριο εργασίας. Στον δημόσιο τομέα το ωράριο εργασίας είναι ήδη στις 35 ώρες και στον ιδιωτικό είναι στις 40. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην Πορτογαλία είναι ότι ολοένα και περισσότεροι εργαζόμενοι εργάζονται με αρρύθμιστο ωράριο αφού πολλές επιχειρήσεις λειτουργούν σε 24ωρη βάση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί εργαζόμενοι να εργάζονται με βάρδιες, άλλοι πρωινές και άλλοι βραδινές, ενώ σε άλλες περιπτώσεις απασχολούνται είτε 12 ώρες είτε 5-6 ώρες ημερησίως  και μετά έχουν διακοπή.  Οι επιχειρήσεις προσπαθούν να νομιμοποιήσουν μέσα από τις συλλογικές συμβάσεις αυτές τις πρακτικές που στην ουσία θα οδηγήσουν σε απορρύθμιση του ωραρίου εργασίας  και εμείς από την πλευρά μας φέρνουμε σε αντιπερισπασμό το αίτημα για το 35ωρο για να τεθεί ένα ρυθμισμένο πλαίσιο του ωραρίου εργασίας. Παράλληλα αντιμετωπίζουμε αυτή την προσπάθεια για την απορρύθμιση του ωραρίου εργασίας με κινητοποιήσεις, απεργίες και άλλες ενέργειες.

Το συνδικάτο που εκπροσωπείται καταγγέλλει ότι η χώρα συνεχίζει να μαστίζεται από ανισότητες και αδικίες στην κατανομή του εθνικού πλούτου, με τους μισθούς να είναι στάσιμοι. Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στην Πορτογαλία;

Όπως είχα αναφέρει και στην παρέμβαση μου κατά την ημερίδα που διοργάνωσε η ΠΕΟ για τον κατώτατο μισθό, στη χώρα μου μετά το 1974 και στην δεκαετία του 1980 υπήρχε μια πιο δίκαιη διανομή του πλούτου, η εργασία είχε περισσότερη αξία από το κεφάλαιο. Η διαδικασία αυτή σταδιακά μεταβαλλόταν και αυτό προερχόταν από την ΕΕ, ιδιαίτερα με την ένταξη της χώρας στην ΕΕ η υπεροχή του κεφαλαίου έναντι της εργασίας έγινε ακόμη πιο εμφανής. Η χώρα μπήκε σε μια ασύμμετρη κατάσταση όπου δεν είμασταν έτοιμοι να ανταγωνιστούμε χώρες όπως η Γερμανία ή ακόμη και η γειτονική Ισπανία, αυτό μας οδήγησε στην αποβιομηχανοποίηση, στην μείωση του τομέα της γεωργίας και του τομέα της αλιείας που ήταν από τους μεγαλύτερους στον κόσμο. Η μείωση στην παραγωγική διαδικασία οδηγεί στην μείωση της απασχόλησης και  στην μείωση των εσόδων του κράτους αλλά και στην μείωση της αγοραστικής δύναμης. Αυτή ήταν μια μακροχρόνια διαδικασία που συνοδεύτηκε από τις ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και το κλείσιμο μεγάλων επιχειρήσεων όπως ναυπηγεία και βιομηχανίες μετάλλου. Η χώρα σιγά σιγά υποτάχθηκε στα μεγάλα συμφέροντα που επικρατούν στην ΕΕ. Η διαδικασία υποταγής της χώρας επιταχύνθηκε και από την εισαγωγή του ευρώ, αφού δεν ήταν μια απλή εισαγωγή άλλου νομίσματος, χάθηκε η ανταγωνιστικότητα της χώρας. Για να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα μας επέβαλλαν ένα μοντέλο χαμηλών μισθών και ευελιξίας της αγοράς εργασίας αφού όλα αυτά συνέβησαν μέσα στο πλαίσιο της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης. Σήμερα για παράδειγμα το 30% των Πορτογάλων εργαζομένων απασχολούνται με ευέλικτες μορφές. Η εργασιακή ανασφάλεια και οι χαμηλοί μισθοί  επιφέρουν  άλλες επιπτώσεις , οι άνθρωποι δυσκολεύονται να δημιουργήσουν την ζωή τους,  να κάνουν οικογένεια ή μεταναστεύουν  και σήμερα στην Πορτογαλία αντιμετωπίζουμε δημογραφικό πρόβλημα. Πολλοί Πορτογάλοι, ιδιαίτερα όσοι έχουν πιο πολλά προσόντα  μεταναστεύουν σε άλλες χώρες όπως η Γερμανία, Βέλγιο, Ηνωμένο Βασίλειο αναζητώντας  μια καλύτερη προοπτική στη ζωή τους. Το δημόσιο σύστημα υγείας είναι ακόμη δυνατό και βοηθά στην αντιμετώπιση της πανδημίας όμως και αυτό δέχεται επιθέσεις, για παράδειγμα δεν γίνεται  αναπλήρωση του προσωπικού που αφυπηρετεί, οι μισθοί δεν είναι ικανοποιητικοί. 

Τι διεκδικείται όσο αφορά τους μισθούς; Υπάρχει κατώτατος μισθός στην Πορτογαλία;

Διεκδικούμε αύξηση όλων των μισθών κατά 90 ευρώ και ο κατώτατος μισθός να καθοριστεί στα 850 ευρώ από 665 ευρώ που είναι σήμερα. Η πρόθεση της κυβέρνησης είναι να αυξήσει από τον Ιανουάριο του 2022 τον κατώτατο μισθό στα 705 ευρώ. Η άποψη μας ως συνδικάτο είναι ότι και ο μέσος μισθός πρέπει να ανέβει στα 900 ευρώ για να έχουν οι εργαζόμενοι μια αξιοπρεπή ζωή και να μπορέσει ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων να ξεφύγει από τα όρια της φτώχειας που βρίσκεται σήμερα.

Για τους λόγους που προανέφερα η αύξηση των μισθών και η αντιμετώπιση της εργασιακής ανασφάλειας είναι θέματα  ύψιστης σημασίας για μας. Διεκδικούμε ένα διαφορετικό μοντέλο και ενάντια στις πολιτικές που επιβάλλονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση  για να δώσουμε μέλλον και προοπτική στους εργαζόμενους της Πορτογαλίας.

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση του ΕΒ