Το δικαστήριο χαρακτήρισε ως πεπλανημένη και αναιτιολόγητη την απόφαση για μετατροπή μισθωτών εργαζόμενων σε αυτοεργοδοτούμενους
Το Διοικητικό Δικαστήριο εξέδωσε πριν λίγες μέρες μια απόφαση η οποία αποτελεί σημαντικό εργαλείο για το συνδικαλιστικό κίνημα στην προσπάθεια υπεράσπισης των εργαζομένων ενάντια στις μεθοδεύσεις της εργοδοσίας για απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων. Το δικαστήριο αποφάνθηκε σε προσφυγή της ΠΑΣΕΥ ΠΕΟ ότι η κυβέρνηση παράνομα μετέτρεψε εν μια νυκτί τους εργαζόμενους στα απογευματινά και βραδινά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας από μισθωτούς σε αυτοεργοδοτούμενους. Για την απόφαση και το πως αυτή επηρεάζει χιλιάδες εργαζόμενους, μιλά στο ergatikovima.com ο ΓΓ της ΠΑΣΕΥ Σάββας Τούλουπος. Σημειώνει παράλληλα και μια άλλη πτυχή της απόφασης του δικαστηρίου η οποία ανοίγει το δρόμο στις συνδικαλιστικές οργανώσεις να προσφεύγουν στη δικαιοσύνη εκπροσωπώντας τους εργαζόμενους. Το δικαστήριο απέρριψε τη θέση που έβαζε η κυβέρνηση ότι η Συντεχνία δεν είχε έννομο συμφέρον για να πάει στο δικαστήριο.
Συνέντευξη στον Σπύρο Σωτηρίου
Πως προέκυψε το πρόβλημα για αυτούς τους εργαζόμενους;
Τον Μάρτιο του 2013 η πρώτη πολιτική απόφαση της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης Αναστασιάδη, με υπουργό Παιδείας τον Κυριάκο Κενεβέζο, ήταν να προχωρήσει εν μια νυκτί και να ακυρώσει το καθεστώς απασχόλησης όλων των εργαζομένων που απασχολούνταν στα απογευματινά και βραδινά προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας (ΚΙΕ, Επιμορφωτικά, Ολοήμερα κ.ο.κ.) και να γίνει με αγορά υπηρεσιών. Η απόφαση αφορούσε συνολικά 14 προγράμματα και περίπου πεντέμισι χιλιάδες απασχολουμένων.
Εμείς αντιδράσαμε και ενημερώσαμε γραπτώς ότι αυτό ήταν παράνομο. Ζητήσαμε από τον Διευθυντή του Υπουργείου Εργασίας να μελετήσει το θέμα της παρανομίας και φαίνεται ότι εκεί η συζήτηση περιστράφηκε όχι για να εξεταστεί εάν αυτοί οι άνθρωποι με βάση τα δεδομένα τους θα μπορούσαν να μετατραπούν σε απασχολούμενους με αγορά υπηρεσιών ή εάν καλύπτοντο από το νόμο ότι ήταν συγκαλυμμένη μορφή απασχόλησης. Κατέληξε ο τότε Γενικός Διευθυντής, μετά και που ενημέρωσε τον Γενικό Εισαγγελέα, ότι υπήρχαν στοιχεία που επέτρεπαν την αγορά υπηρεσιών αλλά και στοιχεία που την απέτρεπαν με αποτέλεσμα αυτή η τοποθέτηση να θεωρηθεί από το Υπουργείο Παιδείας ότι μπορούσε να προχωρήσει σε αγορά υπηρεσιών.
Ποια ήταν η αντίδραση των εργαζομένων;
Τότε, με βάση τη διαδικασία και εφόσον εξαντλήσαμε το πρώτο στάδιο ότι έπρεπε να αποταθούμε στο Γενικό Διευθυντή κλπ. προσφύγαμε το 2014 στο Δικαστήριο. Προσέφυγε η ΠΑΣΕΥ ΠΕΟ ως πρώτος αιτητής εκ μέρους των μελών της. Παράλληλα βάλαμε στην αίτηση ένα συνάδελφο εργαζόμενο ως εκπρόσωπο των τεσσάρων βασικών προγραμμάτων των Υπ. Παιδείας, ΚΙΕ, Επιμορφωτικά, Ολοήμερα και τα Μουσικά Σχολεία. Αυτό έγινε σε περίπτωση που το δικαστήριο δεν αναγνώριζε το δικαίωμα της Συντεχνίας. Η διαδικασία κύλησε και είχαμε την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου πριν μερικές μέρες.
Ποια ήταν η απόφαση του Δικαστηρίου;
Η απόφαση δικαιώνει ξεκάθαρα αυτό που σωστά εντοπίσαμε. Ότι δηλαδή η διαδικασία που έγινε και η ξαφνική ανατροπή και μεταφορά των συναδέλφων από εργοδοτούμενους σε αυτοεργοδοτούμενους, έγινε με λανθασμένο τρόπο. Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου: «χωρίς επαρκή έρευνα και τεκμηρίωση κατά παράβαση της νομολογίας βάφτισαν αυτούς τους εργαζόμενους ως αυτοεργοδοτούμενους αφαιρώντας τα δικαιώματα που είχαν μέχρι τότε».
Το δικαστήριο αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η απόφαση της κυβέρνησης ήταν «εσφαλμένη ως πεπλανημένη… και συνακόλουθα αναιτιολόγητη».
Και τι σημαίνει πρακτικά αυτή η απόφαση για τους εργαζόμενους στα προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας;
Κατά την άποψη μας αυτό το πράγμα σημαίνει ότι η απόφαση που λήφθηκε τότε από την κυβέρνηση είναι άκυρη και ζητούμε επανόρθωση, δηλαδή την επαναφορά των εργαζομένων αυτών στη μισθωτή εργασία με ότι αυτό συνεπάγεται, δηλαδή θα μελετήσουμε και άλλα ζητήματα όπως η αναδρομικότητα, θέμα αορίστου χρόνου κλπ. Είμαστε σε συνεργασία με το Νομικό μας σύμβουλο ο οποίος ετοιμάζεται να στείλει επιστολή στο Υπουργείο Εργασίας καλώντας το εντός ενός μηνός να διορθώσει την κατάσταση. Εάν δεν το κάνει σημαίνει θα πάμε σε μια άλλη διαδικασία.
Υπάρχει και άλλη πτυχή της απόφασης του Δικαστηρίου που ξεκαθαρίζει ότι η ΠΑΣΕΥ ΠΕΟ είχε έννομο συμφέρον και μπορούσε να εκπροσωπήσει τα μέλη της.
Ναι, ταυτόχρονα η απόφαση του Δικαστηρίου απέρριψε τη θέση που έβαζε η κυβέρνηση ότι δεν είχαμε έννομο συμφέρον ως Συντεχνία για να πάμε στο δικαστήριο και ζητούσε παράλληλα να ακυρωθεί η αίτηση μας. Το Δικαστήριο αποφάνθηκε ξεκάθαρα ότι είχαμε έννομο συμφέρον και μπορούσαμε να εκπροσωπήσουμε τα μέλη μας. Η απόφαση αυτή, ανεξάρτητα αν είχαμε ως αιτητές κάποιους εκπρόσωπους των εργαζόμενων, καλύπτει όλα τα μέλη της Συντεχνίας. Αυτή η πτυχή λοιπόν της απόφασης του Δικαστηρίου έλυσε ένα σημαντικό ζήτημα. Θα μπορούν πλέον οι οργανώσεις να προσφεύγουν στο δικαστήριο εκπροσωπώντας διάφορα σύνολα.
Αυτή η απόφαση δίνει πλέον τη δυνατότητα σε πολλούς εργαζόμενους και οργανώσεις να διεκδικήσουν μέσω δικαστηρίου τέτοιας μορφής ζητήματα όπου παραβιάζονται εργατικοί νόμοι ή εναρμονιστικοί νόμοι από την Ευρώπη.
Επί της ουσίας της απόφασης, επηρεάζονται και άλλοι κλάδοι στους οποίους εφαρμόστηκε π.χ. η αγορά υπηρεσιών;
Η κάθε περίπτωση έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Εκείνο που θα πρέπει να μπορούμε να τεκμηριώσουμε είναι αν διαδικαστικά έγινε σωστά αυτό το πράγμα (στη δική μας περίπτωση το δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ήταν λανθασμένη και άκυρη η απόφαση της κυβέρνησης) και από την άλλη να τεκμηριώνεται ότι το έργο που ανατίθεται στα συγκεκριμένα άτομα έχει στοιχεία τα οποία παραπέμπουν σε συγκαλυμμένη μορφή απασχόλησης το οποίο ο νόμος απαγορεύει. Δηλαδή μια δουλειά που πρέπει να γίνεται από μισθωτή εργασία, να την συγκαλύπτεις με αγορά υπηρεσιών και να θεωρείς ότι έχεις αυτό το δικαίωμα. Ο νόμος έχει προϋποθέσεις για αυτή τη διαδικασία και ήταν σε αυτές που επιμείναμε για να πείσουμε το δικαστήριο ότι ήταν παράνομη και παράτυπη αυτή η διαδικασία. Οι εργαζόμενοι αυτοί αξιολογούνταν με τον ίδιο τρόπο και εργάζονταν με το ίδιο πρόγραμμα που εκπονείται από το Υπουργείο Παιδείας και για τους δημόσιους υπαλλήλους (μέχρι τότε εργοδοτούνταν στα προγράμματα αυτά και διορισμένοι εκπαιδευτικοί) που εργάζονταν με μισθωτή εργασία. Ήταν καθορισμένος ο χώρος, το πρόγραμμα. Δεν υπήρχε το στοιχείο ότι ο ανάδοχος αναλαμβάνει να προσφέρει ένα έργο στο χώρο του, με δικό του πρόγραμμα κλπ. Ήταν όλα τα ίδια με μισθωτή εργασία αλλά γίνονταν με αγορά υπηρεσιών!
Άρα η απόφαση αυτή δημιουργεί δεδικασμένο, ένα προηγούμενο που θα ωφελήσει μελλοντικά τους εργαζόμενους οι οποίοι θα τύχουν της ίδιας αντιμετώπισης από την εργοδοσία.
Η τότε απόφαση της κυβέρνησης για μετατροπή της μισθωτής εργασίας εκπαιδευτικών σε αγορά υπηρεσιών είχε παρθεί για σκοπούς λιτότητας. Ήταν μνημονιακή υποχρέωση;
Από την πλευρά της Τρόικας που μετρούσε μόνο αριθμούς, φαινόταν ότι είχαμε μεγάλο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων και δη εκπαιδευτικών. Αυτό το θέμα το έθετε η ΕΕ από το 2010. Στην πορεία βρέθηκε μια φόρμουλα με συμφωνία της τότε κυβέρνησης Χριστόφια και των συντεχνιών και ιδρύθηκε ένα ίδρυμα, το ΙΔΑΒΕΠ, και αυτό ανέλαβε να απορροφήσει αυτούς τους εργαζόμενους και να πάψουν να φαίνονται ως δημόσιοι υπάλληλοι. Το 2013 αναλαμβάνοντας η νέα κυβέρνηση, του Νίκου Αναστασιάδη, θεώρησε ότι ήταν εύκολος στόχος αυτοί οι άνθρωποι και προχώρησε στην αγορά υπηρεσιών.
Τι έχαναν αυτοί οι εργαζόμενοι από την μετατροπή του καθεστώτος εργοδότησης τους;
Με αυτή την απόφαση οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι είχαν μείωση των συνολικών τους εισοδημάτων γύρω στο 35%. Ανέλαβαν να πληρώνουν τις Κοινωνικές τους Ασφαλίσεις, δεν είχαν πρόσβαση στα κοινωνικά ταμεία, δεν μπορούσαν να υπογράψουν ανεργιακό για να πληρωθούν τους μήνες που δεν εργάζονταν, δεν είχαν τη δυνατότητα να πάρουν άδεια ασθενείας ενώ σε περίπτωση που απουσιάζαν για οποιοδήποτε λόγο τους αποκόπτονταν τα λεφτά.
Πόσους εργαζόμενους αφορά σήμερα αυτή η απόφαση;
Σε αυτά τα προγράμματα απασχολούνται σήμερα γύρω στις 5000 εργαζόμενοι. Δυστυχώς αυτός ο τρόπος απασχόλησης δημιούργησε πάρα πολλά προβλήματα και το κυριότερο είναι ότι υπέσκαψε το θεσμό αυτών των προγραμμάτων. Ενώ παλαιότερα υπήρχε μεγάλη ζήτηση και δυσκολεύονταν να βρουν ώρες και χώρους για να ικανοποιήσουν τους αιτητές, με την αγορά υπηρεσιών υποβαθμίστηκαν τα προγράμματα αυτά με αποτέλεσμα να φθείρονται συνέχεια. Ένα από τα ζητήματα που βάζουμε ενώπιον του Υπουργείου οι Συντεχνίες είναι ότι θα πρέπει αυτός ο θεσμός να ξαναγίνει εξ υπαρχής. Να μπουν παράμετροι που να κατευθύνουν τη λειτουργία των προγραμμάτων. Πρώτα απ’ όλα τα προγράμματα αυτά πρέπει να συνδεθούν με την αγορά εργασίας έτσι ώστε να μπαίνουν μέσα προγράμματα που να είναι αναγκαία, παραγωγικά και να έχουν ζήτηση σήμερα. Το δεύτερο, πρέπει να γίνουν προγράμματα τα οποία θα εξυπηρετούν τη δια βίου μάθηση. Ταυτόχρονα θα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμα και τα προσόντα που παρέχουν. Οι συμμετέχοντες να παίρνουν ένα χαρτί, μια πιστοποίηση που να αναγνωρίζεται από το Υπουργείο Παιδείας. Να συζητήσουμε και τα δίδακτρα, μήπως είναι αποτρεπτικά για τους συμμετέχοντες. Είμαστε έτοιμοι, οι Συντεχνίες και τα μέλη μας, να μπούμε σε μια συζήτηση για αναβάθμιση αυτών των προγραμμάτων.
Ποια είναι τα επόμενα βήματα των Συντεχνιών και των εργαζομένων έχοντας στο χέρι πλέον αυτή τη δικαστική απόφαση;
Αυτή τη στιγμή προέχει η αποκατάσταση του εργασιακού καθεστώτος των ανθρώπων αυτών. Είμαστε στη διαδικασία ενημέρωσης αυτή την περίοδο. Πραγματοποιούνται συνελεύσεις ενημέρωσης των εργαζομένων για την απόφαση του δικαστηρίου και θα καλέσουμε τους εργαζόμενους να συνταυτιστούν μαζί μας για να αναγκάσουμε την κυβέρνηση να σεβαστεί την απόφαση του δικαστηρίου, όπως είχε δεσμευτεί το 2018 όταν προβήκαμε σε διαμαρτυρία.
Υπάρχει κάποια επίσημη αντίδραση από την κυβέρνηση;
Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Δεν υπάρχει μέχρι στιγμής επίσημη αντίδραση.
