Είναι γεγονός ότι το βάρος που έπεσε στους ώμους των εργαζόμενων μητέρων την περίοδο του lock down εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού ήταν εξαιρετικά μεγάλο αφού σύμφωνα με στοιχεία που καθημερινά βγαίνουν στη δημοσιότητα από έρευνες που γίνονται αυτή η ομάδα εργαζομένων είναι που ανέλαβε τις περισσότερες από τις επιπλέον δουλειές στο σπίτι και τις επιπλέον ευθύνες για τη φροντίδα των παιδιών.
Στο πλαίσιο του ρεπορταζ, το Ε.Β επικοινώνησε με εργαζόμενες μητέρες με το ερώτημα πως βίωσαν τις πρωτόγνωρες συνθήκες του εγκλυσμού προσπαθώντας να διαχειριστούν την όλη κατάσταση. Μέσα από τις απαντήσεις τους αναδείχθηκαν ζητήματα τα οποία δεν διαφέρουν από τα ευρήματα σχετικών ερευνών που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο αυτή.
Σύμφωνα με μια έρευνα που έγινε από το Boston Consulting Group, οι γυναίκες με παιδιά στην περίοδο του lockdown δαπανούσαν κατά μέσο όρο 65 ώρες την εβδομάδα σε απλήρωτη εργασία για τις δουλειές του σπιτιού (σχεδόν ένα τρίτο παραπάνω από τους πατεράδες).
Ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο αντίκτυπος από την πανδημία βαρύνει τις γυναίκες με μια σειρά από τρόπους, είτε μέσω της αύξησης της ενδοοικογενειακής βίας είτε μέσω χαμηλότερων μισθών, καθώς κάποιες γυναίκες μειώνουν τη μισθωτή εργασία για να αναλάβουν νέα καθήκοντα.
Το lockdown που έκλεισε τα σχολεία και κράτησε τους πολίτες στα σπίτια τους, δημιούργησε ένα «βουνό» με οικιακές δουλειές.
Αλλά οι γυναίκες, που κατά μέσο όρο ήδη κάνουν περισσότερα στο σπίτι απ’ ό,τι οι άνδρες, επωμίζονται τώρα και τα περισσότερα από τα νέα βάρη που έχει φέρει ο κορωνοϊός, σύμφωνα με την έρευνα.
Διπλασιάστηκαν οι ώρες απλήρωτης εργασίας των γυναικών
Οι ώρες απλήρωτης εργασίας των γυναικών έχουν σχεδόν διπλασιαστεί σε 65 ώρες την εβδομάδα, ανέφερε η έρευνα, συγκριτικά με 50 για τον μέσο πατέρα.
Περίπου τα δύο τρίτα των γυναικών που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι ανησυχούν για την ψυχική τους υγεία, συγκριτικά με περίπου τους μισούς άνδρες που εξέφρασαν τέτοιες ανησυχίες.
Οι γυναίκες πλήγηκαν πιο άμεσα επαγγελματικά από τις συνέπειες της πανδημίας
Σύμφωνα με στοιχεία που διατίθενται σήμερα, η γυναίκα είναι η πιο άμεσα πληττόμενη επαγγελματικά από τις συνέπειες της πανδημίας.
Η πανδημία, βέβαια αφορά όλους και θα επιδράσει, πιθανόν καταλυτικά, στις ζωές όλων αλλά ταυτόχρονα, η ανάκαμψη από την πανδημία οφείλει να μας οδηγήσει σε νέες πρακτικές που συνυπολογίζουν αυτούς που προβλέπεται να πληγούν περισσότερο.
Θα πρέπει λοιπόν να γίνουν σημαντικά βήματα για την ενδυνάμωση, την ενίσχυση και την ενθάρρυνση της γυναικείας απασχόλησης. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να γίνουν βήματα ώστε η ενασχόληση της γυναίκας με τη μη αμειβόμενη εργασία στο σπίτι, με τη φροντίδα των παιδιών και των ηλικιωμένων, να μην γίνεται τροχοπέδη στη δική της επαγγελματική και προσωπική εξέλιξη.
Μ. Κούκου: «Η πανδημία επιβεβαιώνει την ανάγκη περισσότερου κοινωνικού κράτους για στήριξη της εργαζόμενης οικογένειας»
Σε δηλώσεις της στο «Ε.Β.» η Γραμματέας του Κεντρικού Γραφείου Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων της ΠΕΟ, Μαρίνα Κούκου ανέφερε ότι «ζήσαμε και ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση αφού τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα για αντιμετώπιση της πανδημίας μας είχαν κυριολεκτικά κλείσει στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού μας, μακριά από οποιαδήποτε κοινωνική δραστηριότητα, μακριά από αγαπημένα πρόσωπα που δεν ζούσαν σε αυτούς τους τέσσερις τοίχους. Η κάθε οικογένεια προσπαθούσε να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση και η κάθε οικογένεια την βίωσε διαφορετικά ανάλογα τις ιδιαιτερότητες και ιδιομορφίες της».
Όπως επεσήμανε η Γραμματέας του Γραφείου Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων της ΠΕΟ, αν παρατηρήσουμε μέσα από τη σκοπιά της έμφυλης προσέγγισης, το πως έχουμε βιώσει την πανδημία μέσα από τη διάσταση της υγείας, την κοινωνική και οικονομική διάσταση, είναι γεγονός ότι οι γυναίκες έχουν βιώσει διαφορετικά τις συνέπειες της:
-Οι γυναίκες αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία των εργαζομένων στον τομέα της υγείας, των υπηρεσιών και του λιανικού εμπορείου. Τομείς οι οποίοι βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή εξυπηρέτησης ολόκληρου του πληθυσμού που έπρεπε να περιοριστεί στο σπίτι του ενώ αυτές θα έπρεπε να εργάζονται και την ίδια στιγμή να βρουν τρόπο να εξασφαλίσουν την φροντίδα και φύλαξη των παιδιών τους.
-Οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία των ευέλικτων μορφών απασχόλησης, με μερική ή εποχική απασχόληση, σε επισφαλή εργασία με αποτέλεσμα στην περίοδο της πανδημίας, μέσα από την χρήση των σχεδίων στη βάση των προϋποθέσεων του Τ.Κ.Α. το ύψος των επιδομάτων που λάμβαναν να ήταν κατά αναλογία λιγότερο. Συνέπεια τούτου, τα μειωμένα εισοδήματα τους σε μια τριμηνία τους προκάλεσαν μεγαλύτερο οικονομικό πρόβλημα από ότι άλλων εργαζομένων.
-Παρά το θετικό μέτρο της παροχής επιδόματος σε γονείς για την φροντίδα των παιδιών και τη δυνατότητα εργασίας από το σπίτι την περίοδο που όλες οι δομές και τα σχολεία ήταν κλειστά, και πάλι οι γυναίκες επιβαρύνονταν να φέρουν σε πέρας το τριπλό καθήκον, την εργασία, τη φροντίδα των παιδιών, την φροντίδα του νοικοκυριού.
-Επίσης ο εγκλεισμός στο σπίτι δημιούργησε ή είχε βίαιες συμπεριφορές με αύξηση των καταγγελιών για βία ενάντια στις γυναίκες.
-Ξεχωριστή αναφορά πρέπει να γίνει και για τις γυναίκες μετανάστριες, ιδιαίτερα τις μητέρες, αρκετές από τις οποίες δεν είχαν υποστηρικτικό περιβάλλον, ούτε πρόσβαση σε επιδόματα με αποτέλεσμα να αναζητούν βοήθεια και λίγο φαγητό για τα παιδιά τους. Σίγουρα αυτές βίωσαν πιο έντονα τον εγκλεισμό και την πανδημία.
«Αυτά είναι κάποια ζητήματα που εντοπίσαμε την περίοδο της πανδημίας. Ως ΠΕΟ από την πρώτη στιγμή επιδιώξαμε να συμβάλουμε και να πιέσουμε να ληφθούν μέτρα που να στηρίζουν τους εργαζόμενους είτε βρίσκονταν στην εργασία με τα μέτρα ασφάλειας που θα έπρεπε να ληφθούν για την δημόσια υγεία αλλά και για την δική τους προστασία είτε αναγκάστηκαν να μείνουν σπίτι για φροντίδα των παιδιών, είτε ήταν στις ευπαθείς ομάδες, είτε εργάζονταν από το σπίτι. Ταυτόχρονα παρείχαμε την αλληλεγγύη μας στηρίζοντας οικογένειες που δεν είχαν τα απαραίτητα την περίοδο αυτή. Σε μεγάλο βαθμό το έχουμε πετύχει όμως ο αγώνας μας δεν σταματά εδώ».
Να μην επιτρέψουμε σε εργοδότες να θυματοποιήσουν εργαζόμενους
«Σήμερα, συνέχισε, βρισκόμαστε στο στάδιο της επανεκκίνησης και οι περισσότεροι έχουμε επιστρέψει στην κανονικότητα μας. Ο φόβος και οι ανησυχίες, τα πρωτόκολλα και τα προστατευτικά μέτρα όμως είναι εκεί. Κάποιοι κλάδοι και επιχειρήσεις, ιδιαίτερα αυτοί που έχουν σχέση με την ξενοδοχειακή βιομηχανία και τα αεροδρόμια, τις υπηρεσίες φροντίδας και φύλαξης παιδιών κ.α. δεν έχουν λειτουργήσει πλήρως. Σημαντικός αριθμός εργαζομένων ψάχνει να βρει από μόνος του λύσεις στα διάφορα ζητήματα που προκύπτουν όπως π.χ την φύλαξη των παιδιών του, τα μειωμένα εισοδήματα του κ.α.
Με την επανεκκίνηση θα πρέπει να επαγρυπνούμε να μην επιτρέψουμε σε εργοδότες να προχωρούν σε απολύσεις ή να εξαναγκάζουν σε απόλυση ή μείωση μισθών και ωφελημάτων προβάλλοντας ως πρόσχημα την πανδημία.
Οι εμπειρίες μας από αυτήν την πανδημία επιβεβαιώνουν θέσεις μας που έχουμε ως Γραφείο Γυναικών Εργαζομένων Γυναικών ΠΕΟ. Θέσεις που έχουν να κάνουν με την εξάλειψη των μισθολογικών ανισοτήτων, την στήριξη της γυναικείας απασχόλησης, την ανάγκη ολοκληρωμένης οικογενειακής πολιτικής από το κράτος που να καλύπτει τις ανάγκες της σύγχρονης οικογένειας. Επιβεβαιώνουν ακόμη ότι οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης, η εργασία από το σπίτι, η μερική απασχόληση δεν μπορεί να είναι λύση για τις εργαζόμενες μητέρες οι οποίες αυτή την περίοδο είχαν την ευκαιρία να βιώσουν τι θα πει να εργάζεσαι από το σπίτι και να φροντίζεις ταυτόχρονα σπίτι και παιδιά και να είσαι αποκλεισμένη από το εργασιακό και κοινωνικό περιβάλλον. Επιβεβαιώνουν την ανάγκη για περισσότερο κοινωνικό κράτος με υποστηρικτικές υπηρεσίες, δομές και οικονομική στήριξη προς την εργαζόμενη οικογένεια, για την υγεία και την ευημερία της».
Χλόη, εκπαιδευτικός σε ιδιωτικό σχολείο:
«Κατά την διάρκεια του εγκλεισμού, αντιμετώπισα πέραν των αυτονόητων ψυχολογικών δυσκολιών λόγω του άγχους και του φόβου για το άγνωστο, μεγάλες δυσκολίες ως εργαζόμενη από το σπίτι μητέρα ενός νηπίου.
Δουλεύοντας ως εκπαιδευτικός με πλήρες ωράριο από το σπίτι, έπρεπε να βρω τον χρόνο και τον τρόπο να εξοικειωθώ με την εξ αποστάσεως διδασκαλία, να προμηθευτώ με δικούς μου πόρους τα εργαλεία της δουλειάς μου, να ετοιμάσω υλικό για διαδικτυακή διδασκαλία και τρόπους αξιολόγησης των μαθητών με τα νέα δεδομένα.
Η πολύωρη προετοιμασία για να διατηρηθεί το καλό επίπεδο των μαθημάτων ούτως ώστε να επωφεληθούν οι μαθητές στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, σήμαινε ώρες δουλειάς.
Δουλειά που μπορούσα να κάνω μονο τις ωρες που κοιμόταν το παιδι μου, για να μην του στερήσω την παρουσία και την παρέα μου αφού ήδη στερήθηκε το σχολείο του, τους φίλους του, τους παππούδες του, την ρουτίνα του κοκ- αυτή θεωρώ πως ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία μας όλο αυτό τον καιρό.
Ευανθία, πωλήτρια σε κατάστημα ειδών υγιεινής:
«Όταν ξέσπασε η πανδημία η επιχείρηση στην οποία εργάζομαι ανέστειλε τις εργασίες της και έμεινα στο σπίτι με τα παιδιά μου που φοιτούν σε Δημοτικό σχολείο. Η εργασία του συζύγου μου επίσης ανέστειλε μερικώς τις εργασίες της και έτσι ένιωθα εκτός από το άγχος για αυτή την ασθένεια και την υγεία της οικογένειάς μου, ζήσαμε και ζούμε ένα τεράστιο άγχος και σε ότι αφορά το οικονομικό αφού το επίδομα εγώ για κάποιο λόγο δεν το έλαβα ποτέ και όσες φορές και αν επικοινώνησα με το αρμόδιο Υπουργείο δεν μπόρεσα να μιλήσω με κάποιον και να με βοηθήσει. Μέχρι αυτή τη στιγμή που έχουν αρθεί όλα τα μέτρα σχεδόν εγώ παραμένω στο σπίτι αφού ο εργοδότης μου δεν με κάλεσε να πάω πίσω στη δουλειά και σε αυτές τις συνθήκες μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να βρω εργασία».
Σωτηρούλα, ταμίας σε υπεραγορά:
«Τα όσα ζήσαμε τους τελευταίους μήνες δεν μπορούσα να τα φανταστώ ποτέ στη ζωή μου και νομίζω ότι κανείς δεν θα μπορούσε. Εγώ είμαι μητέρα δύο παιδιών, ο γιος μου είναι στην δευτέρα τάξη και η κόρη μου στην έκτη τάξη του Δημοτικού. Εκείνη την περίοδο που οι περισσότερες μητέρες ήταν στο σπίτι με τα παιδιά τους, εγώ δεν είχα αυτή τη δυνατότητα γιατί φοβήθηκα ότι αν ζητούσα κάτι τέτοιο από τον εργοδότη μου θα είχε επιπτώσεις στην εργασία μου. Οπόταν, αναγκαζόμουν να εργάζομαι. Λάμβανα φυσικά όλα τα μέτρα προστασίας αλλά το άγχος όταν γυρνούσα στο σπίτι να μην μεταφέρω τον ιό στην οικογένειά μου ήταν πάρα πολύ μεγάλο. Αυτό το διάστημα εργαζόταν και ο σύζυγός μου αφού και αυτού η δουλειά του δεν του επέτρεπε να μένει στο σπίτι. Οπόταν αναγκαζόμασταν να ζητάμε από συγγενείς και φίλους να κρατήσουν τα παιδιά μας όσο εμείς θα ήμασταν στη δουλειά αφού ήταν κλειστά και τα σχολεία. Ήταν μια πολύ δύσκολη περίοδος για την οικογένειά μας, όπως φαντάζομαι και για όλο τον κόσμο».
Σοφία, δημόσια υπάλληλος:
«Εγώ κατά την περίοδο της πανδημίας και του εγκλεισμού εργαζόμουν από το σπίτι γιατί η υπηρεσία μας έχει τη δυνατότητα να μας παρέχει αυτή τη διευκόλυνση. Αντιλαμβάνεστε όμως ότι με τρία μικρά παιδιά στο σπίτι ήταν πάρα πολύ δύσκολο αυτό το εγχείρημα! Όταν είσαι στο γραφείο, είσαι συγκεντρωμένη για οκτώ ώρες στη δουλειά σου και την διεκπεραιώνεις στα πλαίσια του ωραρίου σου. Όταν όμως πρέπει να εργαστείς από το σπίτι είναι διαφορετικό. Τα παιδιά έχουν ανάγκες, βλέπουν τη μαμά τους στο σπίτι και επιζητούν, όπως είναι φυσιολογικό, την προσοχή της. Επομένως, έπρεπε να ρυθμίσω το χρόνο μου με τέτοιο τρόπο που να μπορώ να τα κάνω όλα ταυτόχρονα (και εργαζόμενη και μαμά), πράγμα πάρα πολύ δύσκολο. Επίσης, ένα θέμα που με δυσκόλεψε περισσότερο ήταν το διάβασμα των παιδιών αφού η ευθύνη για να λύσουν τις ασκήσεις τους τα παιδιά και να κατανοήσουν το μάθημα βάραινε τον γονιό».
Ρεπορτάζ της Άντρης Μιχαήλ που δημοσιεύτηκε στην έντυπη έκδοση του Εργατικού Βήματος στις 24 Ιουνίου
