Έφτασε αισίως ο δεύτερος μήνας του καλοκαιριού, ο οποίος θεωρείται και ως ο πιο ζεστός μήνες με τις θερμοκρασίες να αγγίζουν και να ξεπερνούν τους 40 βαθμούς κελσίου. Το δεδομένο αυτό σε συνδυασμό με την σκόνη που ολοένα και πιο συχνά παρατηρείται στην ατμόσφαιρα, κάνουν τις συνθήκες εργασίας για πολλούς εργαζόμενους ανυπόφορες και άκρως επιβλαβείς για την υγεία τους.
Είναι αλήθεια πως ακόμη και όσοι εργάζονται σε γραφεία ή σε δροσερούς χώρους δυσφορούν με την κατάσταση αυτή. Τί συμβαίνει όμως με τους συναδέλφους μας που είναι υποχρεωμένοι κάτω από αυτές τις συνθήκες να εργάζονται σε ανοιχτούς, υπαίθριους χώρους ή σε αποπνιχτικούς χώρους εργοστασίων, σε συσκευαστήρια κτλ.
Τις ημέρες, λοιπόν, που ο καύσωνας είναι ανυπόφορος, η σκέψη μας αμέσως πηγαίνει στους εργαζόμενους αυτούς που κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες είναι αναγκασμένοι να συνεχίσουν να εργάζονται για να πάρουν στο σπίτι και στην οικογένειά τους ένα μεροκάματο. Πρέπει όμως τόσο οι εργαζόμενοι αυτοί όσο και οι εργοδότες τους να κατανοήσουν τη σημασία της λήψης των απαραίτητων μέτρων προστασίας ώστε να μην κινδυνεύσει η υγεία ή και η ζωή κανενός εργαζόμενου.
Μεγάλος ο κίνδυνος για την υγεία των εργαζομένων
Ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων είναι η έκθεση, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, στα ακραία καιρικά φαινόμενα που επικρατούν στην Κύπρο.
Συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες, η θερμοκρασία ανεβαίνει σε πολύ ψηλά επίπεδα και ξεπερνά σε μερικές περιπτώσεις, τους 40 βαθμούς Κελσίου.
Αν λάβει κανείς υπόψη ότι αρκετοί εργαζόμενοι σε ανοικτά εργοτάξια, επηρεάζονται και από τις συνθήκες άπνοιας και υγρασίας, τότε μπορεί να αντιληφθεί ότι το φαινόμενο αυτό είναι ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα που επηρεάζει τους εργαζόμενους στην Οικοδομική Βιομηχανία.
Κατά τις ημέρες του καλοκαιριού, το Υπουργείο Εργασίας ενημερώνεται από το πρωί από την Μετεωρολογική Υπηρεσία για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν κατά την διάρκεια της μέρας και αφού διαπιστώσει ότι θα επικρατούν συνθήκες καύσωνα, πρέπει έγκαιρα να εκδίδει σχετική ανακοίνωση. Η διαδικασία αυτή στηρίζεται στη χρήση ειδικού κώδικα, μέσω του οποίου θα καθορίζονται τα γενικότερα μέτρα και ρυθμίσεις και θα περιορίζονται οι επιδράσεις από τον καύσωνα.
Ο Κώδικας για την θερμική καταπόνηση εργαζομένων δεν προστατεύει επαρκώς τους εργαζόμενους
Το Υπουργείο Εργασίας σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίσει το πρόβλημα έκδωσε τον κώδικα για την θερμική καταπόνηση των εργαζομένων και από τον Ιούνιο του 2014 ξεκίνησε η εφαρμογή του. Το ερώτημα είναι κατά πόσον ο κώδικας αυτός κατάφερε να έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα για την προστασία των εργαζομένων. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι ξεκάθαρη και αρνητική.
Σχετικά με τον εν λόγω κώδικα, η ΠΕΟ, επισημαίνει ότι το γεγονός ότι φάνηκε πως στην πράξη δεν αποδίδει, γιατί πολύ απλά η φιλοσοφία του αυτοέλεγχου και της αυτοσυμμόρφωσης των εργοδοτών, αρχές πάνω στις οποίες βασίζεται ο κώδικας, δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα με την θερμική καταπόνηση το αντιμετωπίζει ο κλάδος των κατασκευών, οι εργαζόμενοι στον οποίο εκπροσωπούνται από τη Συντεχνία Οικοδόμων. Όπως πολύ χαρακτηριστικά τονίζεται από την Συντεχνία, η πρακτική που υπήρχε στο παρελθόν με την έκδοση ανακοίνωσης για την διακοπή εργασιών όταν επικρατούσαν συνθήκες καύσωνα ήταν πιο αποτελεσματική γιατί αποτελούσε ένα εργαλείο για τα συνδικαλιστικά στελέχη, τις επιτροπές ασφάλειας και υγείας και για τους εργαζόμενους για να διεκδικούν καλύτερα την προστασία τους από τον καύσωνα. Επιπρόσθετα μπορούμε να πούμε ότι με την έκδοση της σχετικής ανακοίνωσης ευαισθητοποιείται και περισσότερο η κοινωνία για το θέμα αυτό. Επισημαίνεται ακόμη ότι η πρακτική για την έγκαιρη έκδοση της σχετικής ανακοίνωσης επιτεύχθηκε μετά από μεγάλη προσπάθεια που κατέβαλαν οι Συντεχνίες των εργαζομένων στον κατασκευαστικό τομέα ενώ από την πλευρά τους οι εργοδότες ποτέ δεν την έβλεπαν με καλό μάτι, αφού αναγκάζονταν να σταματούν τις εργασίες τους όταν επικρατούσαν οι συνθήκες καύσωνα.
Τί προκαλεί η αύξηση της θερμοκρασίας στο σώμα μας
Ο οργανισμός του ανθρώπου έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται και να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του παρά τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Αυτό γίνεται κατορθωτό μόνο μέχρι ενός ορίου (43 βαθμοί κελσίου). Πέρα από το όριο αυτό δεν μπορεί να αντιδράσει και τότε εμφανίζονται παθολογικές διαταραχές.
-Υπερπυρεξία (πυρετός) και θερμοπληξία: Η υπερπυρεξία (πυρετός) είναι πρόδρομος της θερμοπληξίας, χαρακτηρίζεται από άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος, πλήρη καταστολή των μηχανισμών εφίδρωσης και συνοδεύεται από συμπτώματα όπως υπερκινητικότητα και κατάσταση παραληρήματος.
Η θερμοπληξία χαρακτηρίζεται από άνοδο της εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος, καταστολή των μηχανισμών εφίδρωσης, πτώση της αρτηριακής πίεσης, διαταραχές στον ψυχισμό, σπασμούς, κώμα, ερυθρότητα, ξηρότητα και υπερθερμία του δέρματος. Μπορεί να συνοδεύεται από το αίσθημα ανυπόφορης ζέστης, εξάντληση, κεφαλαλγία, ναυτία και εμετούς. Τα συμπτώματα εμφανίζονται είτε άμεσα είτε το αργότερο εντός 48 ωρών και μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.
-Θερμική συγκοπή ή θερμική λιποθυμία: Παροδική και αιφνίδια απώλεια της συνείδησης με ελαφρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, υπόταση. Τα συμπτώματα είναι ωχρότητα, ζαλάδες, γενική εξάντληση, ταχυκαρδία και λιποθυμία.
–Διαταραχές του υδρο-ηλεκτρολυτικού ισοζυγίου- Αφυδάτωση-Έλλειψη νατρίου: Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης είναι η αίσθηση δίψας, η ταχυκαρδία, η καταστολή των μηχανισμών εφίδρωσης και η νοητική σύγχυση.
Τα συμπτώματα της έλλειψης νατρίου είναι η γενική εξάντληση, οι μυικοί πόνοι (κράμπες), η βραδυκαρδία, οι ζαλάδες και οι εμετοί.
-Διαταραχές του δέρματος και ιδρωτοποιών αδένων: Εγκαύματα και το εξάνθημα από θερμότητα που σημαίνει μακρά και διαρκή ύγρανση της επιδερμίδας από τον ιδρώτα. Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην πρόκληση των πιο πάνω διαταραχών όπως είναι η βαριά σωματική εργασία, η παρατεταμένη παραμονή κάτω από τον ήλιο, η περιβολή με θερμά, σκούρου χρώματος ρούχα που απορροφούν μεγάλο ποσοστό ηλιακής ακτινοβολίας, η ανεπαρκής λήψη νερού, τα άφθονα και βαριά γεύματα και η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών.
Τα παχύσαρκα άτομα και εκείνα που πάσχουν από αναπνευστικές και καρδιακές παθήσεις, οι αλκοολικοί, οι ηλικιωμένοι και κυρίως τα βρέφη, των οποίων ο οργανισμός δεν έχει την ικανότητα να αντιδρά και να προσαρμόζεται στις μεταβολές της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, προσβάλλονται ευκολότερα.
Πώς να προστατευτείτε
-Αν μπορείτε αποφύγετε τη βαριά σωματική εργασία, ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και υψηλά επίπεδα υγρασίας.
-Να ντύνεστε ελαφρά και με ανοιχτόχρωμα ρούχα. Το υλικό των ενδυμάτων θα πρέπει να είναι πορώδες ώστε να αερίζεται καλά το σώμα και να εξατμίζεται ο ιδρώτας. Η χρήση του καπέλου είναι απολύτως απαραίτητη.
-Παίρνετε μικρά και ελαφρά γεύματα δίδοντας έμφαση στα φρούτα και στα λαχανικά, ενώ περιορίστε στο ελάχιστο τα λιπαρά. Αν ιδρώνετε πολύ θα ήταν προτιμότερο να βάζετε λίγο περισσότερο αλάτι στις τροφές σας ώστε ο οργανισμός σας να κατακρατήσει τα απαραίτητα υγρά.
-Αποφύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά.
-Προσπαθήστε να κάνετε όσο το δυνατό περισσότερα χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ μη διστάσετε να τοποθετήσετε υγρές πετσέτες στο λαιμό και στο κεφάλι σας ως προστατευτικό μέσο.
-Φορέστε σκουρόχρωμα γυαλιά ηλίου, ώστε να προφυλάξετε τα μάτια σας από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία.
-Πίνετε άφθονο νερό. Κάθε εργοδότης είναι υποχρεωμένος να προμηθεύει τους εργαζόμενους του με άφθονο παγωμένο νερό.
Πώς παρέχουμε τις πρώτες βοήθειες σε συνάδελφο που πλήγηκε από τον καύσωνα;
-Μεταφέρουμε τον παθόντα, χωρίς χρονοτριβή, σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό ή κάτω από δέντρα. Τον ξαπλώνουμε ανάσκελα και απομακρύνουμε τους περίεργους που συγκεντρώνονται για να μην εμποδίζουν τον αέρα.
-Αφαιρούμε τα βαριά ρούχα και αερίζουμε το σώμα με οποιοδήποτε πρόχειρο μέσο (π.χ. βεντάλια, χαρτόνι κτλ).
-Τοποθετούμε ψυχρά επιθέματα (κομπρέσες ή παγοκύστη) στο μέτωπο και γενικά σε όλο το κεφάλι.
-Βρέχουμε το πρόσωπο, τον λαιμό, το στήθος και γενικά το σώμα με κρύο νερό.
-Κάνουμε ζωηρές εντριβές στα άκρα, χέρια και πόδια, με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω.
-Δίνουμε στον παθόντα να εισπνεύσει ξύδι, αιθέρα ή αμμωνία και αν μπορεί να πιει, του δίνουμε άφθονα υγρά και μικρές ποσότητες αλατιού για να αναπληρώσει αυτά που έχασε ο οργανισμός του εξαιτίας της μεγάλης εφίδρωσης.
-Αν η κατάστασή του είναι πολύ βαριά πρέπει να κληθεί επειγόντως γιατρός ή να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.
Ρεπορτάζ της Άντρης Μιχαήλ από την έντυπη έκδοση του Ε.Β.
