Oι γυναίκες θεωρούνται ευάλωτοι στόχοι,
αφού εκτίθενται ιδιαίτερα σε ορισμένα είδη βίας,
όπως τη σεξουαλική παρενόχληση
Του Χρίστου Χριστοφίδη*
Πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά στις 26 Οκτωβρίου η Ενδιάμεση Συνεδρία της Ολομέλειας -ανάμεσα σε δύο Τακτικά Συνέδρια 2019-2022- του Συμβουλίου Φύλου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (ΔΟΔ). Ανάμεσα στα θέματα που απασχόλησαν την Ενδιάμεση Συνεδρία ήταν και η σημασία της Σύμβασης 190 (C190) της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) για την παρενόχληση και τη βία στον κόσμο εργασίας.
Η Σύμβαση εγκρίθηκε στις 21 Ιουνίου 2019 από την 108η Διεθνή Διάσκεψη Εργασίας μαζί με τη Σύσταση για τη βία και την παρενόχληση (R206), που παρέχει πιο λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής της Σύμβασης σε εθνικό επίπεδο. Η Σύμβαση είναι το πρώτο διεθνές μέσο που καθορίζει ειδικά και παγκοσμίως ισχύοντα πρότυπα για την αντιμετώπιση της παρενόχλησης και της βίας που συνδέονται με την εργασία και προσδιορίζει τα μέτρα που απαιτούνται από τα κράτη και άλλες σχετικές οντότητες. Τα Νησιά Φίτζι και η Ουρουγουάη είναι οι δύο πρώτες χώρες που επικύρωσαν τη Σύμβαση.
Η Σύμβαση, μεταξύ άλλων: αναγνωρίζει το δικαίωμα όλων σε έναν κόσμο εργασίας απαλλαγμένο από τη βία και την παρενόχληση. Αναγνωρίζει ότι η βία και η παρενόχληση στον κόσμο της εργασίας: μπορεί να συνιστούν παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων‧ αποτελούν απειλή για την ισότητα ευκαιριών και είναι απαράδεκτες και ασύμβατες με την αξιοπρεπή εργασία· επηρεάζουν την ψυχική, σωματική και σεξουαλική υγεία, την αξιοπρέπεια και το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του ατόμου και μπορεί να παρεμποδίσουν την πρόσβαση, την παραμονή και την ανέλιξη των ατόμων, ιδίως γυναικών, στην αγορά εργασίας. Επίσης: θεσπίζει ένα ενιαίο ορισμό για τη «βία και παρενόχληση», ο οποίος καλύπτει μια σειρά απαράδεκτων συμπεριφορών και πρακτικών, ή απειλών τους, είτε μεμονωμένης εμφάνισης είτε επαναλαμβανόμενης, που αποσκοπούν, οδηγούν ή ενδέχεται να οδηγήσουν σε σωματική, ψυχική, σεξουαλική ή οικονομική βλάβη (άρθρο 1.α)· ορίζει τη βία και την παρενόχληση με βάση το φύλο (άρθρο 1.β)· θεσπίζει, με την επιφύλαξη του ενιαίου ορισμού της «βίας και παρενόχλησης», ότι η βία και η παρενόχληση μπορούν να οριστούν ως ενιαία έννοια ή ως χωριστές έννοιες στις εθνικές νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις (άρθρο 1.2)· προστατεύει τους εργαζομένους και άλλα άτομα στον κόσμο της εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των υπαλλήλων όπως ορίζονται από την εθνική νομοθεσία και πρακτική, καθώς και τα εργαζόμενα άτομα ανεξάρτητα από το συμβατικό καθεστώς τους, τα άτομα που παρακολουθούν κατάρτιση, συμπεριλαμβανομένων των ασκουμένων και των μαθητευομένων, τους εργαζομένους των οποίων η απασχόληση έχει λήξει, τους εθελοντές, τα άτομα που αναζητούν εργασία και τους αιτούντες εργασία και τα άτομα που ασκούν την εξουσία, τα καθήκοντα ή τις ευθύνες εργοδότη (άρθρο 2)· εφαρμόζεται στον «κόσμο της εργασίας», που υπερβαίνει το χώρο εργασίας και περιλαμβάνει τις σχετικές με την εργασία εγκαταστάσεις και επικοινωνίες, τα ταξίδια και τις κοινωνικές δραστηριότητες, καθώς και την παρεχόμενη από τον εργοδότη στέγαση και τις μετακινήσεις από και προς τον τόπο εργασίας (άρθρο 3).
Σύμφωνα με τη Σύμβαση, η διάσταση του φύλου πρέπει να αναγνωριστεί. Η βία θεωρείται συχνά ως μέρος της εργασίας. Τόσο οι γυναίκες όσο και οι άνδρες επηρεάζονται, αν και με διαφορετικούς τρόπους, από τη βία στο χώρο εργασίας. Όμως οι γυναίκες θεωρούνται ευάλωτοι στόχοι, αφού εκτίθενται ιδιαίτερα σε ορισμένα είδη βίας, όπως σεξουαλική παρενόχληση.
Οι πιο ισότιμες σχέσεις μεταξύ των φύλων και η ενδυνάμωση των γυναικών είναι ζωτικής σημασίας για την πρόληψη της βίας στο χώρο της εργασίας. Η συνεχιζόμενη συγκέντρωση γυναικών σε χαμηλόμισθες και χαμηλού επιπέδου θέσεις εργασίας επιδεινώνει περαιτέρω το πρόβλημα και καθιστά τις γυναίκες πραγματικό ή αντιληπτό ευάλωτο στόχο.
Μια άλλη πτυχή της Σύμβασης αφορά στις διακρίσεις. Η βία στο χώρο εργασίας συνδέεται στενά -αλλά και δημιουργεί- με τις διακρίσεις, που περιλαμβάνουν οποιαδήποτε διάκριση, αποκλεισμό ή προτίμηση που έχει ως αποτέλεσμα την ακύρωση ή την υποβάθμιση της ισότητας ευκαιριών ή μεταχείρισης στην απασχόληση ή το επάγγελμα, όπως αυτές που γίνονται βάσει φυλής, χρώματος, φύλου, θρησκείας, πολιτικής άποψης, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής ή κοινωνικής προέλευσης. Οποιαδήποτε πολιτική ή δράση κατά της βίας στο χώρο εργασίας θα πρέπει επίσης να στοχεύει στην καταπολέμηση κάθε μορφής διακρίσεων που συνδέεται ή προέρχεται από τέτοια βία.
Στη Διακήρυξη που εγκρίθηκε στο τέλος της Ενδιάμεσης Συνάντησης, το Συμβούλιο Φύλου της ΔΟΔ ενθαρρύνει τις οργανώσεις-μέλη να συμμετέχουν ενεργά στην εκστρατεία για επικύρωση της Σύμβασης, συμβάλλοντας στην αύξηση της ευαισθητοποίησης και παροχή εκπαίδευσης στα μέλη και την κοινωνία γενικότερα, με τη δημιουργία συμμαχιών με άλλα συνδικάτα, εθνικούς/κρατικούς φορείς και ΜΚΟ και ειδικά ομάδες δικαιωμάτων των γυναικών για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία.
*Μέλος του Συμβουλίου Φύλου της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων
