Ο Θάνος Μικορύτσικος δεν μάσησε τα λόγια του ούτε την ώρα που πλησίαζε ο θάνατος…
“Αν χάσουμε το όνειρο, χάσαμε τη ζωή μας. Θέλω μια άλλη κοινωνία που εγώ δεν θα τη δω, πιθανόν ούτε τα παιδιά μου, αλλά αν δεν παλέψουμε πως θα έρθει η αλλαγή που ονειρευόμαστε; Ο καπιταλισμός είναι αδίστακτος και αν δεν παλέψουμε θα έρθει το πλήρες αδιέξοδο, το χάος”.
Όταν πλησιάζει ο θάνατος συνήθως ο άνθρωπος μοιρολογά, επικαλείται τα Θεία, φοβάται, πέφτει σε βαθιά κατάθλιψη και απλά… περιμένει το τέλος. Όχι όμως αυτός ο άνθρωπος! «Πετούσε» με τα πλήκτρα του σε άλλη διάσταση, εκεί που δεν μπορούσε να τον φτάσει κανείς, ούτε ο θάνατος. Στις τελευταίες του συνεντεύξεις –λαλίστατος όπως ποτέ άλλοτε- έδινε πάντοτε το στίγμα του. Μαχητικός, εραστής της τέχνης του αλλά κυρίως ανήσυχος ανθρωπιστής και συνειδητοποιημένος Αριστερός. Τα λόγια στο εισαγωγικό κείμενο είναι από μια συνέντευξη του Θάνου Μικρούτσικου τον περασμένο Ιούνιο, έξι μήνες πριν το θάνατο του. Ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης πέθανε στις 28 Δεκεμβρίου. Ήταν πλήρως συνειδητοποιημένος ότι ερχόταν το τέλος και όμως δεν φοβόταν. Αντί για το θάνατο, μιλούσε για τη ζωή. Για το μέλλον. Για τους αγώνες που έρχονται, για την κοινωνία που πρέπει να αλλάξει, για τις μελλοντικές γενιές.
«Αυτό που δεν άλλαξε σ’ εμένα από τότε που ήμουν παιδί μέχρι σήμερα είναι η έννοια της Αριστεράς ως εξής: ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα που με αδικίες προχώρησε την ανθρωπότητα για 100-150 χρόνια, επειδή αύξησε τις παραγωγικές δυνάμεις, αλλά μοίρασε τον πλούτο σε πολύ λίγους, ενώ τον παρήγαγαν οι πολλοί. Μάλιστα, τα τελευταία 20 χρόνια, με τον νεοφιλελευθερισμό στην Ευρώπη, τα «χέρια» γίνονται όλο και λιγότερα. Εγώ, ως αριστερός, θέλω όλα τα παιδιά που γεννιούνται να έχουν το ίδιο σημείο εκκίνησης, αλλά από κει και πέρα, ποιο θα εξελιχθεί καλά και ποιο καλύτερα είναι άλλης τάξεως συζήτηση.»
Φανατικός αναγνώστης και υποστηρικτής του μεγάλου Κάρολου Μάρξ –άλλωστε ο Μικρούτσικος είχε πει ότι ο ίδιος επέλεξε να διαβάζει τα γραφόμενα του Μάρξ παρά τις αναλύσεις άλλων για τον Μαρξισμό-, ο Θάνος εξηγεί σε μια άλλη πρόσφατη του συνέντευξη πολύ καλύτερα τον καπιταλισμό απ’ ότι χίλιοι διανοούμενοι της Αριστεράς. Αλήθεια, πόσοι άνθρωποι έχουν την όρεξη, τη διάθεση να μιλούν για μια πιο δίκαιη κοινωνία τη στιγμή που χαροπαλεύουν;
Με τεράστια ψυχραιμία και νηφαλιότητα ο Θάνος μιλούσε τον τελευταίο καιρό για τον καρκίνο που τον κατάτρωγε σιγά-σιγά. Δεν φοβόταν. Έλεγε πως ο καρκίνος δεν τον «έριξε» -αν και όπως παραδεχόταν η κατάσταση ήταν σοβαρή καθώς δεν επρόκειτο για ιάσιμη περίπτωση- και έστελνε τα δικά του μηνύματα στους πάσχοντες:
«Όταν έχεις ένα δημόσιο λόγο πρέπει να μπορείς να βοηθήσεις τον κόσμο να αντιμετωπίσει το πρόβλημά του. Η δική μου είναι μια δύσκολη περίπτωση, αλλά αν αρχίσεις να αναρωτιέσαι, γιατί συνέβη αυτό σε εμένα, και αρχίσεις την κατάθλιψη και θα θρέψεις τον καρκίνο και δεν θα συνεχίσεις να είσαι αυτό που ήσουν. Αυτό που σίγουρα δεν χρειάζεται είναι να φοβάσαι. Σε όλα τα πράγματα. Πρέπει να μπορούμε να ονειρευόμαστε, ειδικά οι νέοι. Σε μια τόσο βάρβαρη εποχή που ζούμε πρέπει να αγωνιζόμαστε και να μην φοβόμαστε. Έτσι μόνο αξίζει να ζεις».
Είχε πλήρη επίγνωση της κατάστασης. Άλλωστε αυτός ήταν όπως είχε πει ο λόγος που δεν ασχολείτο με ένα μεγάλο έργο το τελευταίο χρονικό διάστημα. “Ένα έργο θέλει για να ολοκληρωθεί αρκετούς μήνες, εγώ πλέον κάνω προγραμματισμό ανά τρίμηνο”είχε πει σε συνέντευξη του.
Δεν θα μπορούσε αυτός ο σπουδαίος άνθρωπος να μην φιλοσοφήσει με το δικό του μοναδικό τρόπο και το θάνατο:
«Γεννιόμαστε, εν ολίγοις, για να παλέψουμε στο ρινγκ με έναν τύπο τρία μέτρα ψηλό, γεροδεμένο, φορμαρισμένο, ο οποίος είναι προδιαγεγραμμένο ότι στον πέμπτο γύρο θα μας βγάλει νοκ-άουτ. Το στοίχημα που έχω βάλει, και μέχρι τώρα τα ’χω καταφέρει, είναι σε κάθε γύρο να του γαμώ τη μάνα! Τον κερδίζω στα σημεία και με αυτό τον τρόπο τον φρενάρω! Τι θα κάνουμε, θα χεστούμε απάνω μας; Μετά από μια τέτοια ζωή, με όλα αυτά που έκανα στα προσωπικά και στα επαγγελματικά μου, να φτάσω να του λέω: «Σε παρακαλώ, δώσε μου δυο χρόνια ακόμα;». Μη σώσει και μου δώσει!»
Ο Θάνος Μικρούτσικος δεν έμενε στα λόγια. Το μεγαλείο του ως άνθρωπος το απέδειξε και όταν βρέθηκε μια ανάσα πριν το τέλος. Μια βδομάδα πριν την τελευταία του πνοή έγραψε στο facebook:
«Αυτές τις μέρες στο νοσοκομείο χρειάστηκε πολλές φορές να κάνω μετάγγιση αίματος. Το ίδιο και οι άνθρωποι στους διπλανούς θαλάμους. Σκεφτόμουνα αντί για δώρο φέτος να δώσετε αίμα. Για τον Θ.Μ. Για κάποιον που το έχει ανάγκη. Αυτές τις γιορτές σκεφτείτε τους άλλους και γίνετε αιμοδότες»!
Δεν είναι τυχαία άλλωστε και η παράκληση της οικογένειας του Θάνου προς τον κόσμο, αντί για στεφάνια να διατεθούν τα χρήματα για τα ασυνόδευτα προσφυγοπούλα της Μόριας.
Τον περασμένο Οκτώβρη, δύο περίπου μήνες πριν το θάνατο του, ο Θάνος έγραψε στο facebook:
«Γράφε για ότι σε καίει» μου έλεγε ο Ρίτσος. Και οι ιστορίες με τα ασυνόδευτα παιδιά πρόσφυγες με κατασπαράζουν. Έτσι γεννήθηκαν το «Ως την άκρη του κόσμου» με την Μπαρμπαρόζα και τον Πυξίδα να τολμάνε το αδύνατο. Και σήμερα έγινα κομμάτια διαβάζοντας την ιστορία της εννιάχρονης Αϊσά που αφού είδε τον αδελφό της να σκοτώνεται δίπλα της, αφού τραυματίστηκε στο πόδι, αφού ταξίδεψε μέρες στη θάλασσα, έφτασε στη Μόρια και αρνείται να φάει, να μιλήσει, να κινηθεί. Αρνείται την ζωή. Όλοι πρέπει να αντισταθούμε σ΄ αυτά τα εγκλήματα. Κύριε Τραμπ, κύριε Όρμπαν, κύριε Σαλβίνι, κύριε Άδωνι να είστε σίγουροι αυτή τη φορά η ιστορία σας κατέγραψε ήδη στις μαύρες σελίδες της…»
Ως επίλογο κρατήσαμε μια ανάρτηση του Θάνου Μικρούτσικου η οποία σχετιζόταν με την τελευταία συναυλία του στην Κύπρο τον Νοέμβριο του 2018:
«Τη Δευτέρα 12 Νοεμβρίου δίνω στη Λευκωσία την τελευταία μου συναυλία στην Κύπρο. Θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς όλους τους ανθρώπους στην Κύπρο που εδώ και 40 χρόνια στήριξαν με πάθος εμένα και τη μουσική μου. Και βεβαίως το ΑΚΕΛ που διοργανώνει αυτή τη βραδιά προς τιμή μου. Οι συνεργάτες μου κι εγώ θα δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας…»
Ο Θάνος είχε προαναγγείλει την τελευταία του συναυλία στην Κύπρο. Στην Κύπρο που αγάπησε. Εδώ που βρήκε ακριβούς φίλους, συντρόφους, συναγωνιστές στον αγώνα για μια άλλη κοινωνία του σοσιαλισμού, της κοινωνικής δικαιοσύνης. Ο Θάνος δεν έπαψε ποτέ να τιμά το λαϊκό κίνημα της Κύπρου με κάθε τρόπο και να το στηρίζει ακόμα και σε πολύ δύσκολες περιόδους.
