Μπαίνουμε σε περίοδο καύσωνα με τις θερμοκρασίες να αγγίζουν και να ξεπερνούν τους 40 βαθμούς κελσίου. Το δεδομένο αυτό σε συνδυασμό με την υγρασία και τη σκόνη που συχνά παρατηρείται στην ατμόσφαιρα, κάνουν τις συνθήκες εργασίας για πολλούς εργαζόμενους ανυπόφορες και άκρως επιβλαβείς για την υγεία τους.
Υπάρχουν χιλιάδες εργαζόμενοι που είναι υποχρεωμένοι κάτω από αυτές τις συνθήκες να εργάζονται σε ανοιχτούς, υπαίθριους χώρους, σε εργοτάξια ή σε αποπνιχτικούς χώρους εργοστασίων, σε συσκευαστήρια κτλ.
Πρέπει, τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες τους να κατανοήσουν τη σημασία της λήψης των απαραίτητων μέτρων προστασίας ώστε να μην κινδυνεύσει η υγεία ή και η ζωή κανενός εργαζόμενου.
Κατά τις ημέρες του καλοκαιριού, το Υπουργείο Εργασίας ενημερώνεται από το πρωί από την Μετεωρολογική Υπηρεσία για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν κατά την διάρκεια της μέρας και αφού διαπιστώσει ότι θα επικρατούν συνθήκες καύσωνα, πρέπει έγκαιρα να εκδίδει σχετική ανακοίνωση. Η διαδικασία αυτή στηρίζεται στη χρήση ειδικού κώδικα, μέσω του οποίου καθορίζονται τα γενικότερα μέτρα και ρυθμίσεις και θα περιορίζονται οι επιδράσεις από τον καύσωνα.
Απαιτείται η διακοπή υπαίθριων βαριών εργασιών κατά τη διάρκεια που ισχύει η προειδοποίηση
Σύμφωνα με τη τριμερή συμφωνία μεταξύ Υπουργείου Εργασίας, Συντεχνιών και εργοδοτικών οργανώσεων που επιτεύχθηκε τον προηγούμενο χρόνο -μετά από ανακίνηση του θέματος από τις Συντεχνίες- το Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας μπορεί να εκδίδει διάταγμα απαιτώντας την διακοπή των υπαίθριων βαριών εργασιών κατά τη διάρκεια των ωρών που ισχύει η προειδοποίηση για εξαιρετικά ψηλή θερμοκρασία.
Η συνέχιση των βαριών εργασιών επιτρέπεται μόνο όταν, σε συνεργασία με τους τοπικούς Αντιπροσώπους Ασφάλειας των εργαζομένων, διεξαχθούν οι απαραίτητες επί τόπου μετρήσεις και το αποτέλεσμα τους τεκμηριωμένα επιτρέπει την συνέχιση των εργασιών, με την λήψη ηπιότερων τεχνικών και οργανωτικών μέτρων, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της νομοθεσίας.
Οι εργοδότες πρέπει να μετρούν θερμοκρασία, υγρασία και να λαμβάνουν μέτρα
Τόσο οι εργοδότες όσο και τα αυτοεργοδοτούμενα πρόσωπα πρέπει να μετρούν, στους χώρους όπου διεξάγουν εργασίες, τις παραμέτρους (θερμοκρασία και σχετική υγρασία) που συμβάλλουν στον θερμικό φόρτο. Σύμφωνα με τις επικρατούσες συνθήκες θερμοκρασίας αέρα (υπό σκιά) και σχετικής υγρασίας, πρέπει να ρυθμίζουν ανάλογα τις εργασίες τους και εφαρμόζουν αλλαγή της κάθε εργασίας ή ανάπαυση ή διακοπή των εργασιών, ανάλογα με το είδος της εκτελούμενης εργασίας, καθώς και άλλα κατάλληλα και επαρκή μέτρα (οργανωτικά και τεχνικά) για την αποφυγή ή μείωση της θερμικής καταπόνησης, όπως:
- Οργάνωση του χρόνου εργασίας ώστε οι βαριές εργασίες να εκτελούνται κατά τις πιο δροσερές ώρες της ημέρας.
- Οργάνωση συχνών μικρών διαλειμμάτων για ανάπαυση σε σκιερό, δροσερό μέρος ή κατάλληλα κλιματιζόμενο χώρο ή σε χώρο όπου γίνεται χρήση ανεμιστήρων, όπου αυτό είναι εφικτό.
- Διαμόρφωση / επιλογή σκιερού μέρους ή κατασκευή κατάλληλων στεγάστρων για την εκτέλεση των εργασιών, όπου τούτο είναι δυνατόν.
- Εναλλαγή των εργαζομένων στην εργασία ανάλογα με το είδος της εκτελούμενης δραστηριότητας.
- Αποφυγή, όπου είναι εφικτό, των επίπονων εργασιών στο ύπαιθρο κατά τις πιο θερμές ώρες της ημέρας (12:00-16:00).
- Διάθεση στους εργαζόμενους πόσιμου δροσερού νερού (θερμοκρασίας 10 – 15οC).
- Χορήγηση και χρήση από τους εργαζομένους κατάλληλου καλύμματος κεφαλής.
- Χρήση από τους εργαζομένους ελαφρών, χαλαρών ειδών ένδυσης που αναπνέουν (όπως είδη από βαμβάκι) και χρήση κατάλληλων γυαλιών ηλίου.
- Αποφυγή λήψης μεγάλων γευμάτων ή ζαχαρούχων τροφίμων ή κατάποσης οινοπνευματωδών ή καφεϊνούχων ποτών.
- Κατάρτιση των εργαζομένων.
Σύμφωνα με τις πρόνοιες του Κώδικα Πρακτικής, για συνθήκες θερμοκρασίας 39ο έως 46ο, πρέπει να διακόπτονται οι εργασίες όταν επικρατούν συγκεκριμένα ποσοστά σχετικής υγρασίας, ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα της εργασίας.
Τί προκαλεί η αύξηση της θερμοκρασίας στο σώμα μας
Ο οργανισμός του ανθρώπου έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται και να διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία του παρά τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος. Αυτό γίνεται κατορθωτό μόνο μέχρι ενός ορίου (43 βαθμοί κελσίου). Πέρα από το όριο αυτό δεν μπορεί να αντιδράσει και τότε εμφανίζονται παθολογικές διαταραχές.
-Υπερπυρεξία (πυρετός) και θερμοπληξία: Η υπερπυρεξία (πυρετός) είναι πρόδρομος της θερμοπληξίας, χαρακτηρίζεται από άνοδο της θερμοκρασίας του σώματος, πλήρη καταστολή των μηχανισμών εφίδρωσης και συνοδεύεται από συμπτώματα όπως υπερκινητικότητα και κατάσταση παραληρήματος.
Η θερμοπληξία χαρακτηρίζεται από άνοδο της εσωτερικής θερμοκρασίας του σώματος, καταστολή των μηχανισμών εφίδρωσης, πτώση της αρτηριακής πίεσης, διαταραχές στον ψυχισμό, σπασμούς, κώμα, ερυθρότητα, ξηρότητα και υπερθερμία του δέρματος. Μπορεί να συνοδεύεται από το αίσθημα ανυπόφορης ζέστης, εξάντληση, κεφαλαλγία, ναυτία και εμετούς. Τα συμπτώματα εμφανίζονται είτε άμεσα είτε το αργότερο εντός 48 ωρών και μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.
-Θερμική συγκοπή ή θερμική λιποθυμία: Παροδική και αιφνίδια απώλεια της συνείδησης με ελαφρύ εγκεφαλικό επεισόδιο, υπόταση. Τα συμπτώματα είναι ωχρότητα, ζαλάδες, γενική εξάντληση, ταχυκαρδία και λιποθυμία.
–Διαταραχές του υδρο-ηλεκτρολυτικού ισοζυγίου- Αφυδάτωση-Έλλειψη νατρίου: Τα συμπτώματα της αφυδάτωσης είναι η αίσθηση δίψας, η ταχυκαρδία, η καταστολή των μηχανισμών εφίδρωσης και η νοητική σύγχυση.
Τα συμπτώματα της έλλειψης νατρίου είναι η γενική εξάντληση, οι μυικοί πόνοι (κράμπες), η βραδυκαρδία, οι ζαλάδες και οι εμετοί.
-Διαταραχές του δέρματος και ιδρωτοποιών αδένων: Εγκαύματα και το εξάνθημα από θερμότητα που σημαίνει μακρά και διαρκή ύγρανση της επιδερμίδας από τον ιδρώτα. Διάφοροι παράγοντες συμβάλλουν στην πρόκληση των πιο πάνω διαταραχών όπως είναι η βαριά σωματική εργασία, η παρατεταμένη παραμονή κάτω από τον ήλιο, η περιβολή με θερμά, σκούρου χρώματος ρούχα που απορροφούν μεγάλο ποσοστό ηλιακής ακτινοβολίας, η ανεπαρκής λήψη νερού, τα άφθονα και βαριά γεύματα και η κατάχρηση αλκοολούχων ποτών.
Τα παχύσαρκα άτομα και εκείνα που πάσχουν από αναπνευστικές και καρδιακές παθήσεις, οι αλκοολικοί, οι ηλικιωμένοι και κυρίως τα βρέφη, των οποίων ο οργανισμός δεν έχει την ικανότητα να αντιδρά και να προσαρμόζεται στις μεταβολές της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, προσβάλλονται ευκολότερα.
Πώς να προστατευτείτε
-Αν μπορείτε αποφύγετε τη βαριά σωματική εργασία, ιδιαίτερα σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία, άπνοια και υψηλά επίπεδα υγρασίας.
-Να ντύνεστε ελαφρά και με ανοιχτόχρωμα ρούχα. Το υλικό των ενδυμάτων θα πρέπει να είναι πορώδες ώστε να αερίζεται καλά το σώμα και να εξατμίζεται ο ιδρώτας. Η χρήση του καπέλου είναι απολύτως απαραίτητη.
-Παίρνετε μικρά και ελαφρά γεύματα δίδοντας έμφαση στα φρούτα και στα λαχανικά, ενώ περιορίστε στο ελάχιστο τα λιπαρά. Αν ιδρώνετε πολύ θα ήταν προτιμότερο να βάζετε λίγο περισσότερο αλάτι στις τροφές σας ώστε ο οργανισμός σας να κατακρατήσει τα απαραίτητα υγρά.
-Αποφύγετε τα οινοπνευματώδη ποτά.
-Προσπαθήστε να κάνετε όσο το δυνατό περισσότερα χλιαρά ντους κατά τη διάρκεια της ημέρας, ενώ μη διστάσετε να τοποθετήσετε υγρές πετσέτες στο λαιμό και στο κεφάλι σας ως προστατευτικό μέσο.
-Φορέστε σκουρόχρωμα γυαλιά ηλίου, ώστε να προφυλάξετε τα μάτια σας από τη βλαβερή ηλιακή ακτινοβολία.
-Πίνετε άφθονο νερό. Κάθε εργοδότης είναι υποχρεωμένος να προμηθεύει τους εργαζόμενους του με άφθονο παγωμένο νερό.
Πώς παρέχουμε τις πρώτες βοήθειες σε συνάδελφο που πλήγηκε από τον καύσωνα;
-Μεταφέρουμε τον παθόντα, χωρίς χρονοτριβή, σε μέρος δροσερό, ευάερο, σκιερό ή κάτω από δέντρα. Τον ξαπλώνουμε ανάσκελα και απομακρύνουμε τους περίεργους που συγκεντρώνονται για να μην εμποδίζουν τον αέρα.
-Αφαιρούμε τα βαριά ρούχα και αερίζουμε το σώμα με οποιοδήποτε πρόχειρο μέσο (π.χ. βεντάλια, χαρτόνι κτλ).
-Τοποθετούμε ψυχρά επιθέματα (κομπρέσες ή παγοκύστη) στο μέτωπο και γενικά σε όλο το κεφάλι.
-Βρέχουμε το πρόσωπο, τον λαιμό, το στήθος και γενικά το σώμα με κρύο νερό.
-Κάνουμε ζωηρές εντριβές στα άκρα, χέρια και πόδια, με κατεύθυνση από κάτω προς τα πάνω.
-Δίνουμε στον παθόντα να εισπνεύσει ξύδι, αιθέρα ή αμμωνία και αν μπορεί να πιει, του δίνουμε άφθονα υγρά και μικρές ποσότητες αλατιού για να αναπληρώσει αυτά που έχασε ο οργανισμός του εξαιτίας της μεγάλης εφίδρωσης.
-Αν η κατάστασή του είναι πολύ βαριά πρέπει να κληθεί επειγόντως γιατρός ή να μεταφερθεί στο νοσοκομείο.
