Του Χρίστου Τομπάζου, Κεντρικού Οργανωτικού Γραμματέα ΠΕΟ
Μιλάμε για την περίοδο που οι φασίστες κορυφώνουν τις επιθέσεις κατά της Αριστεράς. Ουσιαστικά οι επιθέσεις στόχευαν όσους ονειρεύονταν μια Κύπρο, μάνα για όλα τα παιδιά της.
Οι απειλές κατά της ζωής στελεχών της Αριστεράς και ιδιαίτερα της ΠΕΟ ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Με επιστολές, προκηρύξεις, μέχρι και υβριστικά φυλλάδια που προέβλεπαν την διάλυση της ΠΕΟ, οι «σκούντροι της φτωχολογιάς» όπως εύστοχα λέει ο Παύλος Λιασίδης στο ποίημα του για τον Μιχάλη Πέτρου, προετοίμαζαν το έδαφος για αυτά που θα ακολουθούσαν.
Όντως. Το 1958 άρχισε με όργιο δολοφονικών επιθέσεων κατά στελεχών του λαϊκού κινήματος.
Ο Γρίβας σε επιστολή του προς το Μακάριο έγραφε «θα βάλω χέρι αλύπητα και στους κομμουνιστάς προδότας και θα αρχίσω ανοικτό πόλεμο εναντίον των…».
21 Ιανουαρίου 1958 μασκοφόροι του Γρίβα δολοφονούν τον Ηλία Ττοφαρή στο μικρό καφενείο του πατέρα του. Το ίδιο βράδυ δολοφονείται και ο Μιχάλης Πέτρου. Ακολούθησε ο Σάββας Μένοικος, ο Δημήτρης Γιασεμή, ο Αντρέας Σακκάς. Με ξυλοκόπημα μέχρι θανάτου σκότωσαν τον Παναγιώτη Στυλιανού. Εν ψυχρώ πυροβόλησαν και σκότωσαν το Νικόδημο Ιωάννου, τη Μαρία Χαρίτου και τη Δεσπούλλα Κατσούρη, μόλις 13 χρόνων και άλλους.
Η ψύχραιμη αντίδραση του κινήματος απέτρεψε τα χειρότερα. Δεν αποπροσανατόλισε όμως τους φασίστες, σωβινιστές. Καθώς πλησίαζε η Πρωτομαγιά, η ΤΜΤ εντατικοποίησε την τρομοκρατία μέσα στους Τ/Κύπριους εργάτες, για να μην πάρουν μέρους στους πρωτομαγιάτικους εορτασμούς.
Παρόλη την τρομοκρατία, αρκετοί ήταν αυτοί που πήραν μέρος στην πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Λευκωσία.
Το βράδυ της πρωτομαγιάς η ΤΜΤ λεηλατεί και βάζει φωτιά στον τουρκικό προοδευτικό σύλλογο Λευκωσίας. Στις 22 του Μάη πραγματοποιούν δολοφονική απόπειρα εναντίον του Αχμέτ Σατή, υπεύθυνου του τουρκικού γραφείου της ΠΕΟ. Τραυματίζεται κρίσιμα ο Αχμέτ και η γυναίκα του.
Δυο μέρες μετά δολοφονείται ο Φαζίλ Οντέρ Σελλά, πρώη αρχισυντάκτης της αριστερής εφημερίδας Ινκιλαπσι, που έκλεισαν το 1955 οι Άγγλοι αποικιοκράτες. Λίγες μέρες μετά δολοφονείται ο Αχμέτ Γιακχα. Ακολουθεί απόπειρα κατά του συνδικαλιστή Χασάν Αλή. 5 Ιουνίου οι φασίστες σκοτώνουν τον Αχμέτ Ιμπραήμ και λίγο αργότερα ακολουθεί απόπειρα κατά του Αρίφ Χουλουπή.
Ατέλειωτος ο κατάλογος. Δολοφονικά βόλια από τους σωβινιστές των δύο κοινοτήτων, με ίδια όμως αφεντικά.
Στην έκθεση δράσης προς το 12 Συνέδριο της ΠΕΟ που έγινε το 1959, γράφει χαρακτηριστικά: «Μέσα στις συνθήκες της τρομοκρατίας που εξαπολύθηκε ενάντια στους Τούρκους συνδικαλιστές…. Είναι εκατοντάδες τούρκοι εργάτες που με λύπη εγκατέλειψαν τις Συντεχνίες μας, όπως είναι και εκατοντάδες που παρά την τρομοκρατία έμειναν κοντά μας περιορίζοντας μονάχα την ανοιχτή δράσης τους».
Βαμμένο με αίμα εργατών λοιπόν το 1958, χρονιά που έγινε η τελευταία
ΜΙΑ Πρωτομαγιά. Βέβαια, μετά το 2004 όλες οι πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις είχαν δικοινοτικό χαρακτήρα με την έννοια ότι συμμετείχαν αντίστοιχα σε συγκεντρώσεις που γίνονταν στην ΠΕΟ και την κατεχόμενη Λευκωσία. Όχι όμως ΜΙΑ εκδήλωση.
Μέχρι το 2014 που η ΠΕΟ και τα Τουρκοκυπριακά συνδικάτα μέλη της ΠΣΟ, 56 χρόνια μετά το μαύρο 1958, ξανά μαζί τίμησαν μαζί την Πρωτομαγιά.
Ξανά λοιπόν και φέτος. Σε ΜΙΑ κοινή Πρωτομαγιά. Έστω νοερά, αφού οι συνθήκες με την πανδημία δεν επιτρέπουν την φυσική μας παρουσία.
Να μας βλέπουν από ψηλά και να χαμογελούν με ικανοποίηση οι σύντροφοι μας. Δίπλα τους θα είναι και ο Καβάζογλου και ο Μισιαούλης.
Ιστορικό χρέος, κληρονομιά αγώνα να συνεχίσουμε.
Το οφείλουμε στους νεκρούς της τάξης μας. Το οφείλουμε στα παιδιά μας.
Το οφείλουμε στον τόπο μας.
