Τις θέσεις της ΠΕΟ για την αντιμετώπιση της κρίσης από τον πόλεμο στην Ουκρανία μετέφερε η Γ.Γ. της Ομοσπονδίας Σωτηρούλα Χαραλάμπους σε έκτακτη σύσκεψη που πραγματοποίησε στις 8 Μαρτίου η Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή στην οποία παρευρέθηκαν οι Υπουργοί Οικονομικών και Εμπορίου, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εργασίας, ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας και εκπρόσωποι των κοινωνικών εταίρων ΠΕΟ, ΣΕΚ, ΠΑΣΥΔΥ, ΔΕΟΚ, ΟΕΒ και ΚΕΒΕ.
Στη σύσκεψη συζητήθηκαν θέματα οικονομικής πολιτικής, καθώς και προτάσεις που κατατέθηκαν από τους κοινωνικούς εταίρους και συμφωνήθηκε όπως κατατεθούν γραπτώς οι προτάσεις των συμμετεχόντων και συνεχιστεί ο κοινωνικός διάλογος.
Όπως σημείωσε η Γ.Γ. της ΠΕΟ, υπάρχουν επιπτώσεις που μπορούν προβλεφθούν και για τις οποίες πρέπει να ληφθούν μέτρα και η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει με ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό αντιμετώπισης των συνεπειών της ουκρανικής κρίσης. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις, από τη μια υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης της ανάπτυξης της χώρας με κυπριακούς πόρους και από την άλλη ενός ολοκληρωμένου πακέτου διάβρωσης των εισοδημάτων από την ακρίβεια.
Τόνισε επίσης ότι πρέπει να δημιουργηθεί μια ασπίδα προστασίας των πολιτών από το ράλι τιμών που επικρατεί. Όπως ανέφερε, στη σύσκεψη ο Υπουργός Οικονομικών δεν απέκλεισε την επιβολή πλαφόν σε κάποια προϊόντα, ωστόσο ανέπτυξε προβληματισμούς στην εφαρμογή του.
Η Σ. Χαραλάμπους ανέφερε ότι εάν και εφόσον ληφθεί απόφαση για μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων θα πρέπει να συνδυαστούν με την εξασφάλιση θέσεων εργασίας.
Όπως ανέφερε στη σύσκεψη η Γ.Γ. της ΠΕΟ, αναμένεται συνέχιση της αύξησης στην τιμή των καυσίμων με επίδραση και σε άλλους τομείς παραγωγής αγαθών λόγω εξάρτησης της κυπριακής οικονομίας από το πετρέλαιο. Την ίδια στιγμή υπάρχει κίνδυνος μη επάρκειας σιτηρών και αύξησης των τιμών των ζωοτροφών και αλευριού με αλυσιδωτές επιπτώσεις στις βιομηχανίες και στους κλάδους που σχετίζονται με την κτηνοτροφία και τις γαλακτοβιομηχανίες.
Τέλος, η απαγόρευση των πτήσεων αναμένεται να επιδράσει αρνητικά στον τουρισμό, στις αερομεταφορές και γενικά στους τομείς που εξαρτώνται από τον τουρισμό.
Με αυτά τα δεδομένα είναι ορατός ο κίνδυνος για αυξήσεις στις τιμές, αύξηση του πληθωρισμού και ύφεσης της οικονομίας.
Ανάγκη ολοκληρωμένου πολυεπίπεδου σχεδιασμού
Η Γ.Γ. της ΠΕΟ τόνισε πως υπάρχει ανάγκη ενός ολοκληρωμένου πολυεπίπεδου σχεδιασμού με μέτρα που να στοχεύουν:
- Στον περιορισμό του κινδύνου να εισέλθει η κυπριακή οικονομία σε περίοδο ύφεσης.
- Στην αντιμετώπιση των πιέσεων που δέχονται οι εργαζόμενοι και οι ευάλωτες ομάδες πληθυσμού από τις αυξήσεις στις τιμές.
Κλειδί για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα αυτά είναι η αξιοποίηση κάθε δυνατότητας παρέμβασης, με στόχο την υποβοήθηση της ανάπτυξης και την τόνωση της εσωτερικής κατανάλωσης.
Σημείωσε επίσης πως πρέπει να αξιοποιηθεί η εμπειρία από την κρίση που προκάλεσε η πανδημία το 2020 κατά την οποία η ύφεση περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την τόνωση της εσωτερικής κατανάλωσης.
Εισηγήσεις της ΠΕΟ:
- Να ζητηθεί από την Ε.Ε μέσα από υπάρχοντα εργαλεία (Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας) αλλά και με νέα έκτακτα εργαλεία να στηρίξει τα κράτη μέλη που θα πληγούν δυσανάλογα από τις κυρώσεις. Η Κύπρος είναι ένα από αυτά τα κράτη λόγω της μεγάλης εξάρτησης της οικονομίας της από τον τουρισμό και τα καύσιμα.
- Σε ότι αφορά το σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας όπως και τον κρατικό προϋπολογισμό η ΠΕΟ εισηγείται την επαναξιολόγηση προτεραιοτήτων και έργων που περιλήφθηκαν και συγκεκριμένα:
-Επίσπευση έργων που θα υποβοηθήσουν την ανάπτυξη π.χ έργα στον κατασκευαστικό τομέα, στον τομέα της απεξάρτησης από το πετρέλαιο και της πράσινης μετάβασης.
-Επαναστόχευση προτεραιοτήτων με την αξιοποίηση περισσότερων πόρων από το σχέδιο ανάπτυξης και ανθεκτικότητας για ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής
- Λήψη μέτρων για αντιμετώπιση του κύματος ακρίβειας και αυξήσεων σε βασικά αγαθά:
-Μείωση ΦΠΑ στα καύσιμα από 19% σε 9%.
-Τερματισμός διπλής φορολογίας στα καύσιμα.
-Μείωση ΦΠΑ σε είδη πρώτης ανάγκης, τρόφιμα, φάρμακα.
-Επιβολή πλαφόν σε είδη πρώτης ανάγκης.
- Μέτρα για στήριξη αγοραστικής δύναμης των εισοδημάτων:
-Άμεσα να ξεκινήσει ο διάλογος για ΑΤΑ με στόχο την πλήρη απόδοση της. Ταυτόχρονα η ΑΤΑ να καταστεί ένα από τα στοιχεία διαμόρφωσης και αναπροσαρμογής του κατώτατου μισθού
-Άμεση ολοκλήρωση του διαλόγου για τον κατώτατο μισθό.
-Λήψη μέτρων στήριξης των εισοδημάτων των ευάλωτων ομάδων.
- -Αύξηση κοινωνικών επιδομάτων, ΕΕΕ.
- -Ειδικά μέτρα στήριξης χαμηλοσυνταξιούχων π.χ. συμπερίληψη τους για όσο συνεχίζονται οι αυξήσεις στα καύσιμα στην ειδική διατίμηση του ηλεκτρικού ρεύματος.
- Διασφάλιση επάρκειας σιτηρών: Δυστυχώς επιβεβαιώνεται πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του κράτους στη διασφάλιση των στρατηγικών αποθεμάτων σε είδη πρώτης ανάγκης. Έκλεισε η Επιτροπή Σιτηρών και ο ιδιωτικός τομέας δεν ανέλαβε την ευθύνη για να έχει στρατηγικά αποθέματα για το λόγο αυτό πρέπει να παρέμβει άμεσα το κράτος για εισαγωγή αποθεμάτων και επαναλειτουργία σιλό.
- Με στόχο να υποβοηθηθεί η ανάπτυξη και η αντιμετώπιση των κινδύνων από τη μείωση της ζήτησης σε κατοικίες από Ρώσους και της αύξησης του κόστους απόκτησης στέγης λόγω των αυξήσεων των τιμών των πρώτων υλών, η ΠΕΟ εισηγείται την αναθεώρηση της στεγαστικής πολιτικής. Ειδικότερα τη διεύρυνση των κριτηρίων και αύξηση των χορηγιών για όλα τα στεγαστικά σχέδια. Επίσης την εξέταση της δυνατότητας να χρησιμοποιηθούν πόροι από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για προγράμματα κοινωνικής στέγης.
- Τουρισμός:
-Εκστρατεία για νέες αγορές για κάλυψη απώλειας από Ρωσική και Ουκρανική αγορά – Βελτίωση συνδεσιμότητας
-Σχέδια εγχώριου τουρισμού στο πρότυπο σχεδίων που εφαρμόστηκαν στην πανδημία.
-Τα όποια κίνητρα τυχόν αποφασίσει το κράτος να δώσει στον τομέα να δοθούν σε επιχειρήσεις που πληρούν τις υποχρεώσεις τους προς το κράτος και τους εργοδοτούμενούς τους.
-Τερματισμός της όποιας διαδικασίας για εξέταση της παραχώρησης αδειών εργοδότησης εργαζομένων από τρίτες χώρες.
-Το Υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με τις Συντεχνίες και τους εργοδότες θα πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα την επαναεργοδότηση όσων εργάστηκαν στα ξενοδοχεία το 2019.
-Σε περίπτωση που θα κριθεί αναγκαίο για ανθρωπιστικούς λόγους, να δοθεί η δυνατότητα προσωρινά για εργασία σε άτομα από Ουκρανία ή Ρωσία να διασφαλιστεί ότι αυτό γίνεται με τις συμφωνημένες διαδικασίας και με εφαρμογή των συμφωνημένων ορών απασχόλησης.
Ολοκληρώνοντας η Γ.Γ. της ΠΕΟ εξέφρασε την ελπίδα να μην υπάρξουν μονομερείς ενέργειες ή και ενέργειες που θα παραβιάζουν συμφωνηθέντα, τονίζοντας τη σημασία να λειτουργήσει ο δομημένος κοινωνικός διάλογος.
