Έρευνα-Καταγραφή: Ματθαίος Ματθαίου, πρώην Γραμματέας Εργατικής Νεολαίας ΠΕΟ 1981-1989
Η ιστορία της ΠΕΟ από τις πρώτες δεκαετίες της ύπαρξης της ήταν μια ιστορία νέων ανθρώπων που αγωνίστηκαν με αυτοθυσία προς διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που υπάρχουν στο 12ο Συνέδριο της ΠΕΟ που έγινε το 1961, τα μέλη της ΠΕΟ κάτω των 21 χρόνων ήταν το 23% ,ενώ τα μέλη μέχρι 25 χρόνων έφθαναν το 50%. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η ηγεσία της ΠΕΟ που εκλέγηκε από το ιδρυτικό συνέδριο της ΠΕΟ που έγινε τον Νοέμβριο του 1941 ήταν 22 χρόνων.
Οι νέοι ήταν παντού στην πρωτοπορία, στη δουλειά, στους καθημερινούς αγώνες και στην ηγεσία του κινήματος. Κατάφεραν να οικοδομήσουν αυτό το κίνημα για το οποίο όλοι είμαστε περήφανοι.
Από τη δεκαετία του 1925 που δημιουργούνται τα πρώτα εργατικά κέντρα στην Λεμεσό, οι νέοι ήταν η μαγιά και ο βασικός πυρήνας των αγώνων του Συνδικαλιστικού Κινήματος που για πρώτη φορά υποχρεώνει την αποικιακή κυβέρνηση να εφαρμόσει το Νόμο Περί Συντεχνιών το 1932, ο οποίος επιτρέπει τη δημιουργία των πρώτων επίσημων αναγνωρισμένων συντεχνιών στην Κύπρο. Και την περίοδο αυτή ήταν οι νέοι των 20-25 χρόνων που κράτησαν στους ώμους τους το βαρύ φορτίο της άνδρωσης και της ανάπτυξης του συνδικαλιστικού κινήματος παγκύπρια.
Ήταν φυσιολογικό οι νέοι άνθρωποι που ανέλαβαν τα ηνία της ΠΕΟ από την ίδρυση της, ακόμα και πιο μπροστά με τη δημιουργία της ΠΣΕ να προωθήσουν το θέμα της εργατικής νεολαίας για την επίλυση των προβλημάτων που αντιμετώπιζαν.
Σε όλα τα συνέδρια της ΠΣΕ κυριαρχούσαν οι νέοι άνθρωποι και στις εργασίες τους γίνεται εκτενής αναφορά για τη μόρφωση των νέων εργατών και την προώθηση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.
Ο συστηματικός αγώνας για τους νέους αρχίζει μετά την ίδρυση της ΠΕΟ και αυτό φαίνεται μέσα από τα συνέδρια της που σε όλα ανεξαίρετα υπάρχουν ειδικές αναφορές για τους νέους.
Συνεδριακή απόφαση για ίδρυση Γραφείου Εργατικής Νεολαίας το 1959
Οι συνθήκες αργά αλλά σταθερά ωρίμασαν και στο 17ο Συνέδριο της ΠΕΟ που έγινε το 1959 λήφθηκε η απόφαση για τη δημιουργία του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας.
Στην απόφαση αριθμός 9 στου συνεδρίου ανάμεσα στα άλλα αναφέρει:
«Το 11ο Συνέδριο εγκρίνει την εισήγηση του Γενικού Συμβουλίου, για δημιουργία Τμήματος Εργατικής Νεολαίας με σκοπό την καλύτερη οργάνωση, μόρφωση, διαπαιδαγώγηση και ψυχαγωγία των νεαρών εργατοϋπαλλήλων για την καλύτερη προώθηση των προβλημάτων τους και για καλύτερη αξιοποίηση αυτών των δυνάμεων».
Α’ παγκύπρια Συνδιάσκεψη του Γρ. Εργατικής Νεολαίας της ΠΕΟ
Η Α’ Παγκύπρια Συνδιάσκεψη της Εργατικής Νεολαίας της ΠΕΟ έγινε τον Απρίλη του 1968. Ασχολήθηκε με όλο το φάσμα των θεμάτων που απασχολούσαν τους νέους μας και καθόρισε τους στόχους και τις επιδιώξεις του γραφείου.
Ανάμεσα στα καθήκοντα που τέθηκαν ήταν η οργάνωση εκδρομών, η ανάπτυξη του τουρισμού τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό για να εξασφαλίζεται περισσότερη και οργανωμένη ψυχαγωγία στη νεολαία και η οργάνωση και λειτουργία παιδικής κατασκήνωσης.
Η κατασκήνωση της ΠΕΟ άρχισε τη λειτουργία της για πρώτη φορά το 1970 και έκτοτε λειτουργεί κάθε χρόνο με εξαίρεση το 1974 που δεν κατέστη δυνατό να λειτουργήσει λόγω του πραξικοπήματος και της εισβολής. Είναι ένας θεσμός που λειτουργεί για χρόνια και προσφέρει στα παιδιά των εργαζομένων και όχι μόνο τη δυνατότητα παραθερισμού, ξεγνοιασιάς, μόρφωσης και ψυχαγωγίας.
Η πρώτη κατασκήνωση
Σάββατο 25 του Ιούλη του 1970, η πρώτη κατασκήνωση της ΠΕΟ αρχίζει τη λειτουργία της στην περιοχή Πασιά Λειβάδι στο Τρόοδος.
Ένας ακόμα στόχος της ΠΕΟ άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά- 45 παιδιά των εργαζομένων είχαν την ευκαιρία για 15 μέρες να φιλοξενηθούν στην πρώτη κατασκήνωση της ΠΕΟ.
Η πρώτη αυτή κατασκήνωση πέρασε μέσα από πολλές δυσκολίες και εμπόδια. Οργανώθηκε χωρίς την απαιτούμενη πείρα. Παρόλες τις δυσκολίες και τις ελλείψεις παραμένει ιστορικό γεγονός διότι τέθηκαν τα θεμέλια για μια νέα σημαντική κατάκτηση των εργαζομένων.
Ο χρόνος αυτός είναι ορόσημο στη λειτουργία των κατασκηνώσεων της ΠΕΟ. Αποτελεί την αρχή μιας πολυετούς και συνεχούς δραστηριότητας η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα με εξαιρετική επιτυχία.
Η κατασκήνωση στη Βασίλεια της Κερύνειας
Το καλοκαίρι του 1971 είχαμε τη δεύτερη κατασκήνωση στη θαλάσσια περιοχή της Βασίλειας της επαρχίας Κερύνειας, παρά το κέντρο η «Ανάπαυση».
Το Συνδικαλιστικό Κίνημα της ΠΕΟ απέκτησε ιδιόκτητη γη και έστησε την κατασκήνωση του στην παραθαλάσσια αυτή περιοχή. Σύμφωνα με την απόφαση του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας της ΠΕΟ το πρώτο βήμα ήταν η εξασφάλιση νερού είτε από το χωριό είτε από το διπλανό πηγάδι. Το δεύτερο βήμα ήταν η κατασκευή ορισμένων βοηθητικών εγκαταστάσεων, αποχωρητηρίων, ντους, μιας παράγκας και μιας καλύβας.
Η διάρκεια της κατασκήνωσης ήταν 3 περίοδοι από 10 μέρες η κάθε μια. Πήραν μέρος τις δυο πρώτες παιδιά 10-15 χρονών και την τρίτη περίοδο νέοι άνω των 16 χρόνων.
Στα ίδια πλαίσια λειτούργησε και η κατασκήνωση το 1972 και το 1973. Φιλοξενήθηκαν στην κατασκήνωση γύρω στα 250 παιδιά κάθε χρόνο.
Το 1974 η κατασκήνωση της Εργατικής Νεολαίας στη Βασίλεια της Κερύνειας ήταν έτοιμη να δεχθεί δεκάδες παιδιά από ολόκληρη την Κύπρο και μια ομάδα παιδιών από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας. Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου έκοψε τον δρόμο 80 παιδιών που ήταν έτοιμα να ανοίξουν την πρώτη ημέρα της κατασκήνωσης. Μετά από 5 ημέρες οι Τούρκοι εισβολείς κατέλαβαν τον εξοπλισμό της κατασκήνωσης. Ο εξοπλισμός αποτελείτο από αντίσκηνα, κάμπετς, κουζινικά και διάφορα άλλα σκεύη που ήταν αναγκαία για τη λειτουργία της κατασκήνωσης. Δυστυχώς η κατασκήνωση λόγω των συνθηκών που επικρατούσαν δεν λειτούργησε ούτε τα επόμενα τρία χρόνια 1975, 1976 και 1977.
Η κατασκήνωση στην Καστέλλα
Από το 1978 άρχισε η λειτουργία της κατασκήνωσης στην Καστέλλα. Είναι μια παραλιακή περιοχή στα ανατολικά της Λεμεσού. Στο χώρο υπήρχαν κάποιες εγκαταστάσεις που χρησιμοποιήθηκαν για κουζίνα για την ετοιμασία του φαγητού καθώς και ντους και αποχωρητήρια.
Η κατασκήνωση στο χώρο αυτό λειτούργησε μέχρι το 1984 και φιλοξενούσε κάθε χρόνο δεκάδες παιδιά και οικογένειες εργαζομένων. Φιλοξενούντο κάθε χρόνο περίπου 300 παιδιά και 40-50 οικογένειες.
Η κατασκήνωση λειτουργούσε σε αντίσκηνα και για κρεβάτια χρησιμοποιούσαν κάμπετς και μικρά κρεβατάκια.
Η κατασκήνωση στα Περβόλια Λάρνακας
Σταθμό στην πορεία λειτουργίας των κατασκηνώσεων αποτελεί το 1985. Το 1982 η συντεχνία Οικοδόμων Ξυλουργών και Γενικών Εργατών Κύπρου ΠΕΟ αποφασίζει να παραχωρήσει ένα χωράφι για τη λειτουργία μόνιμων κατασκηνωτικών χώρων της ΠΕΟ σε περιοχή του χωριού Περβόλια της Λάρνακας.
Αμέσως η ΠΕΟ αποφασίζει και προχωρά στη δημιουργία τέτοιων κατασκηνωτικών χώρων.
Η διαχειριστική επιτροπή που αποτελείτο από τους Νικόλα Μεσαρίτη, Νικόδημο Μέλισσο και Ματθαίο Ματθαίου αφού ετοίμασαν τα σχέδια ανάθεσαν σε εργολάβο την οικοδόμηση του όλου έργου.
Οι νέοι κατασκηνωτικοί χώροι περιλάμβαναν τα ακόλουθα: Αίθουσα υποδοχής, γραφείο, ιατρείο, αίθουσα φύλακα, κουζίνα, τραπεζαρία, καντίνα, αποθήκες, αποχωρητήρια, μπάνια κ.λ.π.
Επίσης κτίστηκε υπαίθριο αμφιθέατρο. Ταυτόχρονα ετοιμάστηκαν 26 βάσεις αντίσκηνων τα οποία ήταν χωρητικότητας 6-7 ατόμων το καθένα.
Χρειάστηκε πολλή εθελοντική δουλειά και μεγάλη προσπάθεια για να μπορέσουμε να λειτουργήσουμε τη κατασκήνωση το 1985.
Τα μέλη και στελέχη του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας της ΠΕΟ εργάστηκαν αρκετές Κυριακές εθελοντικά για καθαριότητα και ετοιμασία του χώρου και ταυτόχρονα δεντροφύτευση.
Η κατασκήνωση λειτούργησε μέχρι το 1992 στα αντίσκηνα και για κρεβάτια χρησιμοποιούσαν κάμπετς.
Φιλοξενούντο κάθε χρόνο γύρω στα 600 παιδιά και πέραν από 100 οικογένειες.
Η κατασκήνωση στο Δημοτικό Σχολείο Πελενδριού
Η ΠΕΟ πήρε απόφαση να μετατρέψει τους χώρους που χρησιμοποιούνταν για την κατασκήνωση σε αναπαυτήρια για τους εργαζόμενους. Ως εκ τούτου η κατασκήνωση της ΠΕΟ για τα παιδιά το 1993 φιλοξενήθηκε προσωρινά στο Δημοτικό Σχολείο Πελενδριού. Παρά το γεγονός ότι το Δημοτικό Σχολείο μας έδιδε τις προϋποθέσεις για τη λειτουργία της κατασκήνωσης αυτό ήταν μια προσωρινή λύση. Λειτούργησε εκεί το καλοκαίρι του 1993, του 1994, και 1995. Στην κατασκήνωση φιλοξενούνταν γύρω στα 500 παιδιά κάθε χρόνο.
Για τη λειτουργία της κατασκήνωσης πρόσφεραν σημαντική βοήθεια ο κοινοτάρχης και το Κοινοτικό Συμβούλιο Πελενδριού και οι λαϊκές οργανώσεις Πελενδριού. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι το Δημοτικό Σχολείο παραχωρήθηκε κατόπιν απόφασης της Σχολικής Εφορείας και του Υπουργείου Παιδείας.
Τα εγκαίνια της κατασκήνωσης της ΠΕΟ στα Περβόλια Λάρνακας
Στις 13 Ιουλίου του 1985 έγιναν τα εγκαίνια της κατασκήνωσης της ΠΕΟ στα Περβόλια Λάρνακας.
Την τελετή των εγκαινίων άνοιξε με σύντομη ομιλία ο Γραμματέας του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας ΠΕΟ Ματθαίος Ματθαίου. Ακολούθησε ομιλία από τον Αν.Γ.Γ. της ΠΕΟ Παύλο Δίγκλη και ακολούθως ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Ανδρέας Μουσιούττας τέλεσε τα εγκαίνια της κατασκήνωσης.
Μετά τα εγκαίνια ακολούθησε ξενάγηση στις εγκαταστάσεις και σύντομο καλλιτεχνικό πρόγραμμα στο θεατράκι της κατασκήνωσης στο οποίο πήραν μέρος το χορευτικό συγκρότημα της Εργατικής Νεολαίας ΠΕΟ «Βασιλιτζιά», ο τραγουδιστής Σώτος Χριστοδούλου και τα παιδιά της κατασκήνωσης.
Στη τελετή των εγκαινίων παρευρέθηκαν ο Β.Γ.Γ. της ΠΕΟ Χρ. Λασέττας, ο ΚΟΓ Π. Βαρνάβας, το μέλος του Γραφείου της ΠΕΟ και Γ.Γ. της Συντεχνίας των Οικοδόμων Ν. Μεσαρίτης, οι Γραμματείς των Τ.Σ. ΠΕΟ Λευκωσίας, Αμμοχώστου και Λάρνακας, Χρ. Βανέζος, Μ. Λαμπρίας, Ν. Μέλισσος, οι Γ.Γ. των Συντεχνιών της ΠΕΟ Ένδυσης και Υπόδησης Β. Χριστοδούλου, Εργατών Γεωργίας Α. Κυριάκου, Ξενοδοχοϋπαλλήλων Γ. Φιλίππου, Μετάλλου Μ. Προκοπίου και άλλα στελέχη της ΠΕΟ.
Παρέστησαν επίσης ο Γ.Δ. του Υπουργείου Εργασίας κ. Χριστοδούλου, το μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ Γ. Χριστοδουλίδης, ο Ε.Γ. ΑΚΕΛ Αμμοχώστου και Βουλευτής Μ. Πουμπουρής, ο Επαρχιακός Λειτουργός Βιομηχανικών Σχέσεων Λάρνακας Σ. Παστός, ο Λειτουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων Π. Σάββα, ο Ε.Γ. της ΕΔΟΝ Λάρνακας Τ. Χρίστου, η Ε.Γ. της ΠΟΓΟ Λάρνακας Α. Τσαγγάρη, η Ε.Γ. της ΠΟΓΟ Αμμοχώστου Ε. Κωστή, ο Ε.Γ. της ΕΚΑ Αμμοχώστου Κ. Τσιεττής, οι κοινοτάρχες Κιτίου, Περβολιών και Τερσεφάνου και πολλοί άλλοι.
Το πρόγραμμα της κατασκήνωσης
Το πρόγραμμα της λειτουργίας της κατασκήνωσης είναι πολύ πλούσιο και ευχάριστο και σε συνδυασμό με την μεγάλη φροντίδα του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας και την μεγάλη αγάπη των παιδιών για την κατασκήνωση της ΠΕΟ προδιαγράφει μια πραγματική ξεκούραση και χαρά για τα παιδιά.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει διαλέξεις, συζητήσεις, οργανωμένα παιγνίδια, αθλητισμό, ζωγραφική, παράσταση καραγκιόζη, εκδρομές, διάφορα πάρτι και πολλές άλλες δραστηριότητες.
Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται συλλογική δουλειά μέσα από τις διάφορες υπηρεσίες που ήταν υποχρεωμένα τα παιδιά να προσφέρουν στους εαυτούς τους και στο σύνολο των παιδιών της κατασκήνωσης.
Βασικός στόχος του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας της ΠΕΟ είναι η ψυχαγωγία των παιδιών να συνδυάζεται πάντοτε με την απόκτηση γνώσεων και εφοδίων που θα τα βοηθήσουν στη μετέπειτα ζωή τους και την κοινωνική τους παρουσία.
Γι’ αυτό ανάμεσα στις διαλέξεις και τις συζητήσεις που γίνονται είναι το κίνημα της ΠΕΟ κα ο ρόλος και οι επιδιώξεις του, το κυπριακό πρόβλημα με ιδιαίτερο βάρος σε θέματα επαναπροσέγγισης, το περιβάλλον και η προστασία του, η παιδική λογοτεχνία, τα μέσα μαζικής επικοινωνίας και ο ρόλος τους και άλλα θέματα που αγγίζουν την κυπριακή κοινωνία και ειδικότερα τα παιδιά.
Οι υπεύθυνοι καθοδηγητές στην κατασκήνωση
Για να λειτουργήσει η κατασκήνωση κάθε χρόνο χρειάζεται υπεύθυνους – καθοδηγητές. Κάθε χρόνο έχουμε 40-50 άτομα τα οποία εθελοντικά προσφέρουν τις υπηρεσίες τους για να βοηθήσουν στη λειτουργία της κατασκήνωσης.
Επικεφαλής αυτής της ομάδας είναι τα στελέχη του Γραφείου Εργατικής Νεολαίας αλλά και άλλα νεαρά στελέχη των συντεχνιών της ΠΕΟ. Υπάρχουν όμως και νέα στελέχη της ΠΕΟ που παίρνουν τις άδειες τους για να εξυπηρετήσουν την κατασκήνωση και τα παιδιά των εργαζομένων.
Ανάμεσα στους υπεύθυνους – καθοδηγητές συναντούμε φοιτητές και μαθητές μεγάλων τάξεων οι οποίοι βοηθούν στην κατασκήνωση.
Αναφερόμενοι στους εθελοντές κατ’ εξαίρεση κάνουμε αναφορά στην αείμνηστη Άννα Πιτσιλλή η οποία πρόσφερε τις υπηρεσίες της για πάρα πολλά χρόνια και ήταν υπεύθυνη για την ετοιμασία του φαγητού.
Η Άννα Πιτσιλλή ήταν η ψυχή της κατασκήνωσης της ΠΕΟ στην Καστέλλα και στην κατασκήνωση της ΠΕΟ στα Περβόλια Λάρνακας.
Το κίνημα της ΠΕΟ εκφράζει τις ευχαριστίες του προς όλους αυτούς τους εθελοντές – καθοδηγητές που πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο για να λειτουργήσει η κατασκήνωση και να προσφέρει τις καλύτερες συνθήκες και την σωστή καθοδήγηση στα παιδιά.
Επιμέλεια: Μαρί-Κωνστάνς Κων/νου
