Μοναδικό στο είδος του το Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ

500

«Πως μπορεί κάποιος να μην νιώσει δέος στη θέα του κράνους που φορούσε ο μεταλλωρύχος τη δεκαετία του 1940 πριν κατέβει στη γαλαρία;»

Το Ιστορικό Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ είναι μοναδικό στο είδος του στην Κύπρο και από τα λίγα σε ολόκληρο τον κόσμο. Ο επισκέπτης του μουσείου μπορεί να δει ντοκουμέντα, φωτογραφίες και εκθέματα από τη ζωή και τους αγώνες της εργατικής τάξης. Όπως αναφέρει η Υπεύθυνη του Ιστορικού Εργατικού Μουσείου της ΠΕΟ Μαρί-Κωνστάνς Κωνσταντίνου, όλα τα εκθέματα είναι μοναδικά και σπάνια. Η αξία και η μοναδικότητα τους έγκειται στην ιστορία τους τονίζει σε συνέντευξη της στο ΕΒ σημειώνοντας πως με την λειτουργία του Ιστορικού Εργατικού Μουσείου, η ΠΕΟ επιχειρεί να δώσει στον επισκέπτη μια εικόνα αντικειμενική, με φωτογραφίες και άλλα στοιχεία της κατάστασης της εργατικής τάξης από τις αρχές του αιώνα μας, καθώς επίσης και μια εικόνα της εξέλιξης της δράσης και των αγώνων του κυπριακού ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος έχοντας στην πρώτη γραμμή την ΠΣΕ-ΠΕΟ. Μιλά επίσης για τον ψηφιακό οδηγό ξενάγησης καθώς και το στόχο της ψηφιοποίησης του ιστορικού αρχείου της ΠΕΟ.

Συνέντευξη στον Σπύρο Σωτηρίου

Πότε δημιουργήθηκε το Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ τι εκθέματα περιλαμβάνει;

Το Μουσείο της ΠΕΟ ιδρύθηκε  αρχικά  το 1992 με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου και των βετεράνων του εργατικού μας κινήματος, με κύριο πρωτεργάτη σε αυτό το φιλόδοξο σχέδιο τον αείμνηστο Παντελή Βαρνάβα. Το 2008 ανακαινίστηκε και μεταφέρθηκε σε καινούριο χώρο μέσα στο οίκημα της ΠΕΟ στη Λευκωσία,  με σκοπό να προβάλει και να προστατεύσει ντοκουμέντα, φωτογραφίες και εκθέματα από τη ζωή και τους αγώνες της εργατικής τάξης. Λειτουργώντας αυτόνομα και ανεξάρτητα, το 2012 εγγράφηκε και επίσημα ως μη κερδοσκοπικό ίδρυμα, με στόχο να αναδείξει τον κοινωνικό του ρόλο στη κοινωνία, ως φορέας ιστορικής γνώσης σχετικά με τους αγώνες των εργαζομένων από τις αρχές του αιώνα μας και να βοηθήσει στην κατανόηση θεμάτων που προβάλλονται μέσα στο χώρο του, όπως τα εργατικά δικαιώματα και κεκτημένα, ο ρόλος του συνδικαλισμού και η επαναπροσέγγιση μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των εργατικών αγώνων των τότε δεκαετιών ήταν κοινοί.

Πως εξασφαλίστηκαν αυτά τα εκθέματα;

Τα εκθέματα που προβάλλονται μέσα στο Μουσείο είτε είναι περιουσία της ΠΕΟ και των Συντεχνιών της, είτε είναι δωρεά από μέλη και φίλους της ΠΕΟ που στήριξαν την τότε προσπάθεια δημιουργίας του Μουσείου προσφέροντας τα απλόχερα.

Υπάρχουν εκθέματα που είναι μοναδικά ή σπάνια;

Για εμάς όλα τα εκθέματα είναι μοναδικά και σπάνια. Μπορεί να μην έχουν τόσο χρηματική αξία, αλλά η αξία και η μοναδικότητα τους έγκειται στην ιστορία τους και αυτό είναι το σημαντικό. Πως μπορεί κάποιος να μην νιώσει δέος στη θέα του κράνους που φορούσε ο μεταλλωρύχος τη δεκαετία του 1940 πριν κατέβει στη γαλαρία, στο σφουγγάρι που έβαζε μπροστά από το στόμα του για να μην καταπίνει τη σκόνη, στην καρέκλα και στον πάγκο του σκαρπάρη που δούλευε με το «βούττημα του ήλιου» το 1932, στις φωτογραφίες από τους αγώνες για το τιμάριθμο το 1944 και τις κοινωνικές ασφαλίσεις το 1947, τα πρακτικά της δίκης της ΠΣΕ το 1946, τα πρώτα πρακτικά συντεχνιών στην προσπάθεια τους να οργανωθούν και να απαιτήσουν τα αυτονόητα, στη θέα της φωτογραφίας των παιδιών των ελληνοκύπριων και τουρκοκύπριων μεταλλωρύχων που στήριξαν τους γονείς τους αδιαμαρτύρητα στην πιο μεγάλη απεργία που γνώρισε αυτός ο τόπος. Αυτές οι ιστορίες ανθρώπων αγωνιστών, ανθρώπων εργατών είναι που κάνουν τα εκθέματα μοναδικά και σπάνια.

Το Εργατικό Μουσείο της ΠΕΟ είναι μοναδικό στην Κύπρο; Υπάρχουν και σε άλλες χώρες τέτοιου είδους μουσεία;

Εάν αυτό που χαρακτηρίζει ένα μουσείο μοναδικό στο είδος του είναι τα εκθέματα που προβάλει και η ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτά, τότε ναι είναι μοναδικό καθώς περιγράφει μέσα από ιστορικά ντοκουμέντα την αναγκαιότητα οργάνωσης των εργαζομένων σε συντεχνίες από τις αρχές του αιώνα διεκδικώντας ένα καλύτερο αύριο, μέσα και από την εξέλιξη του εργατικού ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος. Υπάρχουν όντως διάφορα μουσεία που καταπιάνονται με το κομμάτι της ιστορίας που αφορά την εργατική τάξη όπως το «The Workers Museum» στην Δανία, στο Γιοχάνεσμπουργκ όπου συγκεκριμένα το μουσείο εκεί καταπιάνεται με την ισορροπημένη παρουσίαση της ιστορίας του μεταναστευτικού εργατικού δυναμικού της Νότιας Αφρικής, το «Irish Railroad Workers Museum» επίσης που είναι ένας ιστορικός χώρος στη Βαλτιμόρη που προωθεί την ιστορία των Ιρλανδών εργατών του 1840 και το Μουσείο Εργατών Βιομηχανίας στη Νορβηγία που περιγράφει την ιστορία της εξέλιξης της βιομηχανίας μετά το 1900.

Τι θέλει η ΠΕΟ να αναδείξει μέσα από τη δημιουργία αυτού του χώρου;

Με την λειτουργία του Ιστορικού Εργατικού Μουσείου, η ΠΕΟ επιχειρεί να δώσει στον επισκέπτη μια εικόνα αντικειμενική, με φωτογραφίες και άλλα στοιχεία της κατάστασης της εργατικής τάξης από τις αρχές του αιώνα μας, καθώς επίσης και μια εικόνα της εξέλιξης της δράσης και των αγώνων του κυπριακού ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος έχοντας στην πρώτη γραμμή την ΠΣΕ-ΠΕΟ. Τα εργατικά ωφελήματα που σήμερα έχουν οι εργαζόμενοι δεν χαρίστηκαν απλόχερα, αλλά κερδήθηκαν μέσα από την επίπονη πάλη για ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο από τους πρωτοπόρους συνδικαλιστές, αψηφώντας τις δύσκολες συνθήκες που επικρατούσαν εκείνη την εποχή όπως την τρομοκρατία και τους εκβιασμούς από την εργοδοσία, τις αυθαίρετες απολύσεις που τους στερούσαν το λιγοστό κομμάτι ψωμί, τη «ρετσινιά» του κομμουνιστή, τις συλλήψεις και τις φυλακίσεις από την αστυνομία, πολλές φορές και το ξύλο.

Στο μουσείο υπάρχει οπτικοακουστικό σύστημα και ψηφιακός οδηγός ξενάγησης. Πώς βοηθούν αυτές οι σύγχρονες τεχνολογίες τον επισκέπτη;

Ένα ζήτημα που προβληματίζει σήμερα όλα τα Μουσεία δυστυχώς, είναι το θέμα της μειωμένης επισκεψιμότητας με φυσική παρουσία,  κάτι που επηρεάζει άμεσα την προβολή ενός Μουσείου. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας λοιπόν με τις δυνατότητες που προσφέρει σήμερα είναι κάτι το οποίο ως ένα σημείο μπορεί να βοηθήσει σε αυτό. Όλο και περισσότερα μουσεία γίνονται και ψηφιακά εφαρμόζοντας τη ψηφιακή ξενάγηση. Ένας από τους στόχους μας και εμάς, ευελπιστώντας στη συνεχές βελτίωση του Ιστορικού Εργατικού Μουσείου , ήταν η εγκατάσταση οπτικοακουστικού συστήματος και η δημιουργία ψηφιακού οδηγού ξενάγησης. Δηλαδή, ο επισκέπτης είτε από το χώρο του μουσείου είτε από το σπίτι του μέσω του κινητού του ή κάποιας άλλης συσκευής που δίνει τη δυνατότητα σύνδεσης με το διαδίκτυο, μπορεί μέσα από την ιστοσελίδα της ΠΕΟ να συνδεθεί με τον ψηφιακό οδηγό https://peoguide.peo.org.cy/index.html  και να ακούσει την ιστορία του εργατικού κινήματος της ΠΕΟ, χωρισμένη σε θεματικές, όπως προβάλλονται και μέσα στο χώρο του Μουσείου, καθώς και να παρατηρήσει τα διάφορα εκθέματα. Να πούμε ότι ο οδηγός διατίθεται σε τρεις γλώσσες, Ελληνικά, Αγγλικά και Τούρκικα. Σε αυτό το σημείο, να σημειώσουμε ότι ο ψηφιακός οδηγός είναι ένα έργο της εταιρείας Blupath LTD.

Ένας μεγαλεπήβολος στόχος του Μουσείο της ΠΕΟ είναι η ψηφιοποίηση του ιστορικού αρχείου της ΠΕΟ. Τι θα περιλαμβάνει αυτό το αρχείο και με ποιο τρόπο θα μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση;

Ο στόχος μας ήταν και είναι να περισώσουμε την ιστορία του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος και να προσφέρουμε  ελεύθερη αναζήτηση χωρίς περιορισμούς των αρχείων προς τους ερευνητές και το ενδιαφερόμενο κοινό. Συνεπάγεται πως η  ψηφιοποίηση των εγγράφων και η δημιουργία και λειτουργία ιστορικού αρχείου ήταν επιτακτική ανάγκη, καθώς η  χρησιμότητα και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα υλοποίησης αυτών των εγχειρημάτων τόσο για την ΠΕΟ όσο και για την επιστημονική και ιστορική κοινότητα είναι πολλαπλά.

Το ιστορικό αρχείο αποτελείται από γραπτά ιστορικής σημασίας από τη δεκαετία του 1930 μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα χωρίζεται σε 6 κατηγορίες όπως:  

Α)  Αρχείο εγγράφων: Παγκύπρια Συνέδρια ΠΕΟ, Τ.Σ. ΠΕΟ, Γενικό Συμβούλιο ΠΕΟ, Εκτελεστικό Συμβούλιο ΠΕΟ, Εκτελεστικό Γραφείο ΠΕΟ καθώς και στα βοηθητικά γραφεία, Εργατικοί αγώνες και απεργίες ( ιστορικά γεγονότα), Διεθνείς Σχέσεις- ΠΣΟ, Παγκόσμια Συνέδρια, Σχέσεις με άλλες χώρες, ΠΕΟ και Τουρκοκύπριοι.

Β) Αρχείο συντεχνιών –  έγγραφα που έχουν σχέση με τα Παγκύπρια Συνέδρια των συντεχνιών, πρακτικά κτλ

Γ) Αρχείο τύπου – με εφημερίδες και περιοδικά ( Μη ψηφιακό υλικό)

Δ) Αρχείο φωτογραφικού υλικού.

Ε) Αρχείο εικονογραφημένου υλικού με αφίσες.

ΣΤ) Μαγνητοφωνημένο Αρχείο Παντελή Βαρνάβα- περιλαμβάνονται πέραν των 50 ηχητικών ντοκουμέντων από βετεράνους του συνδικαλιστικού μας κινήματος που δόθηκαν τη δεκαετία του 1990.

Η πρόσβαση στο Αρχείο μας θα είναι πολύ απλή και εύχρηστη για τον επισκέπτη, ο οποίος θέλει να ανατρέξει στο παρελθόν, αλλά και στο παρόν της ιστορίας της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας μέσα από ιστορικά ντοκουμέντα. Εκτός από φυσική παρουσία στο χώρο του αρχείου, μέσω της ιστοσελίδας της ΠΕΟ θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει το σύνδεσμο Ιστορικό Αρχείο ΠΕΟ και να εντοπίσει τη κατηγορία και θεματική που τον ενδιαφέρει, ώστε να τη μελετήσει ελεύθερα.

Από την έντυπη έκδοση του Εργατικού Βήματος